Page 199 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

Emel Ünal

lıklı bir çevreye sahip olma hakkı”nı ihlal ettiğine karar vermiştir (Held v. Mon-
tana Eyaleti kararı s.102). Temyiz aşamasında olan dava, ilk aşamasında dahi
ABD’deki ilk büyük iklim davası zaferi olarak nitelendirilmektedir 42.
İklim davalarında sayı olarak başı çeken ABD’de, bu şekilde sonuçlanan
kararlar dünya genelinde benzer davaların birbiri ile olan ilişkisini ve anlayış
çerçevesini ortaya koymaktadır.

7.5. Ekvador-Los Cedros Kararı

Nesli tükenmekte olan yüzlerce türün yaşam alanı olan Los Cedros Koru-
ma Ormanı’ndaki madencilik faaliyetlerinin yasaklanması için Santa Ana de
Cotacachi Belediyesi tarafından Ekvador Anayasa Mahkemesine taşınan bu
davada Ekvador Anayasasına dayanılarak madencilik faaliyetlerinden zarar
43,
görecek yerel halkın haklarından bağımsız olarak Los Cedros ormanının sırf or-
man olmasından dolayı kendi içinde bir ekosistem barındırdığından “ormanın
yaşama hakkı vardır ve burada madencilik yapılamaz” kararı verilmiştir (Köyba-
şı, 2023: 449). Mahkeme, söz konusu madencilik izinlerinin sadece bölgedeki
toplulukların çeşitli anayasal haklarını değil, aynı zamanda -en dikkat çekici
olanı- doğa ananın (Pacha Mama) haklarını da ihlal ettiğine karar vermiştir
(Prieto, 2021).
Ekvador, ekolojik hakları insan haklarından sayan anayasaya sahiptir. Bu çer-
çevede hem anayasal bir hakkın olması hem de ekosistemin menfaatlerinin
korunması emsal niteliğinde bir karara imza atılmasını sağlamıştır.

7.6. Leghari/Pakistan Federasyonu Kararı 44
İklim uyuşmazlıklarında erken dönem kararlardan diyebileceğimiz Asghar
Leghari adlı çiftçi tarafından açılan davada Lahore Yüksek Mahkemesi, 4 Eylül
2015’te verdiği karar ile, hükûmetin özellikle uyuma dair eylemsizliğinin ve ih-
mallerinin vatandaşların temel haklarını ihlal ettiğini tespit etmiş (Alıca Gökalp,
2020: 21), söz konusu ihlalin giderilmesine yönelik olarak da sivil toplum kuru-
luşlarının, ilgili bakanlıkların temsilcilerinin ve teknik uzmanların katılımıyla olu-
şacak bir İklim Değişikliği Komisyonunun kurulmasını öngörmüştür (Leghari v.
Pakistan Federasyonu kararı paragraf 8). İklim değişikliğine uyum faaliyetlerini

42 Haber metni için bkz. https://yesilgazete.org/abdde-gencler-kuresel-iklim-degisikligine-kar-
si-hukuk-mucadelesini-kazandi/ (ET:15.05.2024).
43 Haber metni için bkz. https://www.centerforenvironmentalrights.org/news/ecuadors-cons-
titutional-court-rights-of-nature-to-be-applied-nationwide-follow-up-on-los-cedros-case (ET:
15.05.2024).
44 Başvuru, “Leghari v. Federation of Pakistan” olarak kayıt altına alınmıştır. Başvuruya ilişkin
tüm dosyaya erişmek için; https://climatecasechart.com/non-us-case/ashgar-leghari-v-federati-
on-of-pakistan/ (ET:15.05.2024).

198 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi