Page 196 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

Uluslararası ve Ulusal Mahkeme Kararları Işığında İklim
İçtihadının Gelişimi

AİHM’de iklim değişikliği konusuna ilişkin yapılan başvuruların Genel Kurul
tarafından görüşülmesi ve verilen kararlarda Paris Anlaşması ile Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesi’nin birbiri ile ilişkisinin ortaya konulması oldukça önemlidir
ve konunun en üst düzeyde dikkate alındığının göstergesidir.

6.2. Amerikalılar Arası İnsan Hakları Mahkemesinden
Danışma Görüşü Talebi
32
9 Ocak 2023’te Şili ve Kolombiya, Amerikalılar Arası İnsan Hakları Mahke-
mesinden devletlerin, uluslararası insan hakları kapsamında iklim değişikliğine
acil müdahale edilmesi bağlamındaki yükümlülüklerine ilişkin danışma görüşü
talep etmiştir. Talepte, iklim krizinin acil durumunun insan hakları üzerindeki
etkileri kabul edilerek özellikle Latin Amerika’daki toplulukların ve ekosistem-
lerin kırılganlığı ve bu nedenle iklim değişikliğiyle mücadele eylemlerini hız-
landırmak için bölgesel standartlara duyulan ihtiyaç vurgulanmıştır. Danışma
görüşü talebinde, eşitlik ve iklim adaleti ilkelerini göz önünde bulundurarak
devletlerin telafi tedbirlerini garanti altına almadaki rolünü netleştirecek kıla-
vuz ilkelere duyulan ihtiyacın varlığı ve aciliyeti dile getirilmiştir (Danışma gö-
rüşü talebi s.8-9). Mahkemedeki süreç devam etmektedir.
Danışma görüşlerinin verilmesiyle önümüzdeki yıllarda iklim uyuşmazlıkları-
na ilişkin birçok emsal kararların çıkacağı görülmektedir. Bu çerçevede istişari
nitelikte verilmiş olsa dahi görüşlerin, yeni uygulamalara ve yargılamalara se-
bebiyet vereceği açıktır.

7. Ulusal Mahkemelere Yapılan Başvurular

7.1. Urgenda Vakfı vs. Hollanda Davası 33
Hollanda’da yer alan Urgenda Vakfı ve 886 Hollandalı vatandaş tarafından
2013’te açılan davada, ilk derece mahkemesi hükûmetin, bilimsel raporlar ışı-
ğında iklim değişikliğiyle mücadele için öngörülebilir ölçüde azimli ve kararlı
bir hedef koyamadığına karar vermiştir (Çakan, 2023: 32-33; Urgenda Kuruluşu
v. Hollanda Devleti kararı paragraf 4.83). 2020 yılı için belirlenen emisyon azal-
tım hedefinin uluslararası yükümlülüklere (Avrupa Birliği ve diğer devletlerin
hedefleri bazında da değerlendirildiğinde) de aykırı olduğunu belirten mah-
keme, 1990 yılı emisyon oranlarına kıyasla 2020 yılı sonuna kadar hükûmetin,

32 Dosya içeriği için bkz. https://climatecasechart.com/non-us-case/request-for-an-advisor-
y-opinion-on-the-scope-of-the-state-obligations-for-responding-to-the-climate-emergency/
(ET:15.05.2024).
33 Başvuru, “Urgenda Foundation v. State of the Netherlands” olarak kayıt altına alınmıştır.
Başvuruya ilişkin tüm dosyaya erişmek için bkz. https://climatecasechart.com/non-us-case/urgen-
da-foundation-v-kingdom-of-the-netherlands/ (ET: 14.05.2024).

Yıl 3 / Sayı 6 / Aralık 2024 195