Page 202 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

Uluslararası ve Ulusal Mahkeme Kararları Işığında İklim
İçtihadının Gelişimi

nunun azaltımı, iklim değişikliğine uyum ve bu ana unsurların uygulanmasına
ilişkin uygulama araçları iklim değişikliği ile mücadelede somut göstergeler ve
faaliyetlerdir.
İklim değişikliği uyuşmazlıkları, iklim değişikliği konusunda bugüne kadar
kabul edilen en kapsamlı ve bağlayıcı anlaşma olan Paris Anlaşmasının var
olan boşluklarını yargısal kararlarla doldurulabilmesi açısından önemlidir (Fırat,
2023: 109). Ancak iklim davalarının da menfaat, yargı yetkisi gibi üstesinden
gelinmesi gereken hukuki engelleri mevcuttur. Dünyanın farklı bölgelerindeki
yerel mahkemeler insan hakları argümanlarının sağladığı esneklik mekanizma-
ları sayesinde bu zorlukları aşmaya çalışmaktadırlar (Fırat, 2023: 109).
Yargı kararlarına yön veren veya yargı kararlarının yön verdiği gerek ulusal
gerekse uluslararası iklim hukukuna ilişkin mevzuat düzenlemeleri de önemli-
dir. Ülkeden ülkeye değişiklik gösteren düzenlemelerde tekil kanun düzenle-
mesi olduğu gibi ilgili mevzuatlarda yapılan düzenlemeler de söz konusudur.
Dünya Bankası Çerçeve İklim Değişikliği Mevzuatı Referans Kılavuzu (World
Bank, 2020: 17-34) iklim yasalarının 12 temel unsurunu saymıştır. Bunlar:
1. Uzun vadeli hedefler,
2. Orta vadeli ve sektörel hedefler,
3. Risk ve kırılganlık değerlendirmeleri,
4. İklim değişikliği strateji ve planları,
5. Politika araçları,
6. Bağımsız uzman tavsiyeleri,
7. Koordinasyon Mekanizması,
8. Paydaş katılımı,
9. Alt-ulusal yönetimlere düşen görevler,
10. Finansman araçları,
11. Ölçüm, raporlama ve doğrulama,
12. Denetim’dir.
Yargı kararları ile de unsurlar açısından devletlerin iklim politikaları değer-
lendirilerek kararlar verilmektedir.
Çalışmada ele alınan uyuşmazlıklarda da azaltım ve uyum bağlamındaki ana
unsurların somut olarak devletlerce yerine getirilip getirilmediği veya devlet-
lerin konuya ilişkin özen yükümlülüklerini ne ölçüde yerine getirdikleri tartışıl-
mıştır. Özellikle gelişmiş devletler ekseninde dönen tartışmalarda, gelişmekte

Yıl 3 / Sayı 6 / Aralık 2024 201