Page 226 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Afete Hazırlık Kapsamında İstanbul’da Kentsel Dönüşüm Uygulamaları

sayılabilecek Tokatköy Mahallesi göç eden nüfus için barınma alanı haline
gelmiş ve beraberinde altyapısı, ulaşım bağlantıları ve sosyal donatı alanları
olmayan kamu arazileri üzerinde inşa edilen yasadışı konut alanları hızla
gelişmeye başlamıştır.
Tokatköy Mahallesi sınırlarında yer alan 487 ada 3 parsel sayılı taşınmazın
deprem riskine karşı hazırlıklı hale getirilmesi, niteliksiz çevre koşulları ve yaşam
alanlarının sağlıklı bir şekilde oluşturulması ile vatandaşlarımızın can ve mal
güvenliğinin sağlanması açısından meydana gelebilecek afetlere karşı gerekli
önlemleri alarak yaşanabilir bir alan oluşturmak gerekçesiyle yaklaşık 8.3
hektarlık alan, 6306 sayılı Kanun kapsamında 2019 tarihinde Bakanlık tarafından
“Rezerv Yapı Alanı” olarak belirlenmiştir. Rezerv yapı alanı olarak belirlenen
bu alan, tamamıyla Beykoz Belediyesi mülkiyetinde olup, üzerinde yer alan
yasadışı olarak yapılaşmış konutların geçmişten günümüze kadar mülkiyet
sorunları ile birlikte afetlere karşı güvensiz yapı stoku sorunu çözülememiştir.
Tamamıyla kamu mülkü olan bu alanda gerçekleştirilecek proje için
775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümleri kapsamında tahliye ve yıkım
gerçekleştirilebilecekken, Bakanlıkça 6306 sayılı Kanun kapsamında rezerv yapı
alanı olarak belirlenmiştir. 6306 sayılı Kanuna göre rezerv yapı alanlarındaki
uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esas alınmış
ve anlaşma yoluyla tahliye edilen yapı sahiplerine kira yardımı yapılabileceği
hususu belirlenmiştir. Bu sebeple Tokatköy Mahallesi’nde Bakanlıkça uzlaşma
görüşmelerinin yürütüldüğü saha ofisi açılmış ve uzlaşma görüşmeleri
sonucunda alandaki hak sahipleriyle %92 oranında anlaşma sağlanmıştır.
Ardından Noter huzurunda çekilen kura ile alanda uzlaşma sağlanan tüm hak
sahiplerinin proje sonunda teslim alacakları daireleri belirlenmiş olmasına
rağmen, yerinde olmayan ve kentsel dönüşüm kapsamında herhangi bir amaç
taşımayan kuruluş ya da şahıslar tarafından yapılan provokasyonlar ile siyasi araç
haline getirilmiş, “yerinde dönüşüm” ilkesiyle hareket edilen proje, “yerinden
edilme” projesi olarak lanse edilerek tahliye ve yıkım süreci engellenmeye
çalışılmıştır. Dönüşüm sürecinde hak sahiplerinin büyük bir kısmı ile anlaşma
sağlanmış iken açılan davalar sonucu yürütülen mahkeme süreçleri nedeniyle
inşai faaliyetin başlaması bir buçuk yıl gecikmiştir. Dolayısıyla uzayan süreçte
inşaat maliyetleri artarak kamu zararı oluşmasına neden olduğu gibi projenin
gecikmesinden dolayı anlaşma sağlayan çoğunluktaki hak sahiplerinin de
mağduriyetine sebep olunmuştur. Gelinen süreçte, projenin inşaat süreci hızla
ilerlemektedir. Tokatköy için dönüm noktası olacak proje tamamlandığında
depreme dayanıklı, altyapısı tamamlanmış, imar mevzuatına uygun ve yasal
konutları hak sahiplerine teslim edilecektir.

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 211