Page 228 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Afete Hazırlık Kapsamında İstanbul’da Kentsel Dönüşüm Uygulamaları

4.4. Üsküdar İlçesi Kirazlıtepe Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi

Kirazlıtepe Kentsel Dönüşüm Projesi’nin yürütüldüğü alan, yapıların büyük
bir kısmının 2000 yılı öncesinde Deprem Yönetmeliğine uygun olmayan şekilde
inşa edildiği, yapıların yeterli mühendislik hizmeti almadığı, Maliye Hazinesine
ait alansal olarak büyük parseller üzerinde mevzuata aykırı yapılaşmanın
mevcut olduğu bir yerleşmeydi.
Çengelköy, Çengel Ferah ve Çengel Küplüce olmak üzere üç mahalleyi
kapsayan, 566 adet yapının bulunduğu yaklaşık 18 hektarlık bu alan ilk olarak
2016 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 5393 sayılı Kanun'un 73.
maddesi kapsamında kentsel dönüşüm ve gelişim alanı olarak ilan edilmiştir.
Alanın büyüklüğü de göz önünde bulundurulduğunda alanda tam
uzlaşmanın sağlanarak projenin yapıma hazır hale getirilmesi sürecinin oldukça
uzayacak olması sebebiyle proje alanında anlaşma sağlayarak yapısını tahliye
eden ve yıkıma hazır hale getiren hak sahiplerinin mağduriyetinin önlenmesi
ve zaman kaybı nedeniyle oluşacak kamu kaynakları israfının önüne geçilmesi
amacıyla, mevcut yapılaşmaların durumu da değerlendirilerek söz konusu alan
10.02.2018 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararı ile riskli alan ilan edilmiştir.
Hak sahiplerinin 2/3 çoğunlukta anlaşma sağladığı alanlar gözetilerek proje
alanı etaplar halinde değerlendirilmiş olup 6306 sayılı Kanun’un 15. maddesinde
belirtilen hükümler çerçevesinde anlaşmayan hak sahiplerinin pay satışı
işlemlerine başlanmıştır. 1. ve 2. etap olarak belirlenen alanda pay satışı işlemleri
gerçekleştirilmiş olup alanda bulunan hak sahiplerinin bir kısmı tarafından çeşitli
İdare Mahkemelerine pay satışı, ifraz tevhit gibi arsa düzenlemesi hususları ile
tahliyeye ilişkin hususları içeren birçok davalar açılmıştır.
Bu davalarda ilgili İdare Mahkemeleri tarafından hak sahiplerinin mülkiyet
haklarının korunması gerekçesiyle “yürütmenin durdurulması” kararı verilmiş
olup yürütücü kurumların savunmaları alınana kadar işlemlerin durdurulması
kararlaştırılmış ve devamında ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından dava konusu
olayın açıklanması ile hukuka aykırılık bulunmaması sebebiyle davaların
tamamında “davanın reddine” karar verilmiştir. İdari yargı süreçlerinin zaman
alması ve bu süreçte işlemlerin durdurulması nedeniyle sahada yürütülen
çalışmalarda gecikmeler meydana gelmiş olup yapısını proje sürecinin
başlarında tahliye ederek yıkıma hazır hale getiren hak sahiplerine planlanandan
daha uzun süre kira yardımı yapılması ve bu arada inşaat maliyetlerinin artması
sebepleri ile kamu zararı oluşmuştur.
Riskli alanda anlaşma süreçlerinin devam ettiği, anlaşma sağlanan hak
sahiplerinin yapılarının tahliyesi ve yıkımı işlemlerinin gerçekleştirildiği sırada
alandaki yapı stokunun mevcut durumunun değerlendirilmesi, yapıların
gerekli deprem yönetmeliklerine uygun inşa edilmemiş kaçak ve ruhsatsız
yapılar olması sebebiyle malzeme dayanımı açısından oluşabilecek risklerin

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 213