Page 223 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Sezayi Köse - Zeynep Ayan - Ebru Vural
Kübra Özcivan - Yeşim Koçdemir

yapılabileceği” hükmü bulunmaktadır. Bu değişiklik sonrasında Bakanlık risk
teşkil eden alanları resen tespit ederek, dönüşüm sürecini başlatmakta, Kanun
ile kendisine verilen yetki ve sorumlulukları doğrudan kullanma ya da yerel
yönetimler veya başka kurum ve kuruluşlara çeşitli süreçler için yetki devri
yapabilmektedir. Bu hükümle dönüşüm kapsamında başarılı ve hızlı sonuçlar
elde edilmesi hedeflenmiş, İstanbul’da 6306 sayılı Kanun ve 6/A maddesinin
yürürlüğe girmesiyle dönüşüm süreçlerinde değişimler yaşanmış ve başarılı
sonuçlar elde edilmeye başlanmıştır.

4. İSTANBUL’DA KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARI İLE
AFETE HAZIRLIK SÜRECİ
6306 sayılı Kanun öncesinde 775 sayılı Gecekondu Kanunu ve 5393 sayılı
Belediye Kanunun 73. maddesi kapsamında İstanbul’da belirli bölgelerde
kentsel dönüşüm uygulamaları Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Valilik ve
yerel yönetimler tarafından gerçekleştirilmekteydi. Söz konusu uygulamalar
dönemin ilgili kanunlarında boşluklar bulunması ve müdahale alanlarında
karşılaşılabilecek sorunlara yeterli derecede cevap verememesi sebebiyle
dönüşüm süreçlerinin tamamlanmasında verimsiz olmuştur.

6306 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 2012 yılından itibaren afetlere karşı
dayanıklı yapılar inşa ederek yaşanabilir ve nitelikli çevre oluşturmak üzere
İstanbul ili genelinde 68 adet Riskli Alandan 48 adedi için İlçe Belediye
Başkanlıkları, 8 adedi için Büyükşehir Belediye Başkanlığı, 1 adedi için TOKİ,
217 adet Rezerv Yapı Alanından 139 adedi için İlçe Belediye Başkanlıkları, 4
adedi Büyükşehir Belediye Başkanlığına, 3 adedi Özel Kuruluşlara ve 2 adedi
için TOKİ kentsel dönüşüm çalışmaları sürdürülmek üzere yetkilendirilmiştir. Bu
kapsamda 10 yıllık süreçte İstanbul’un 39 ilçesinde 73’ü Bakanlık, 14’ü Bakanlık
ve Özel Sektör işbirliğinde yürütülmek üzere toplam 87 alanda kentsel
dönüşüm projesi tamamlanmış veya devam etmektedir (Çevre, Şehircilik ve
İklim Değişikliği Bakanlığı, 2023).
10 yıllık süreci incelediğimizde İstanbul’da Çevre, Şehircilik ve İklim
Değişikliği Bakanlığı, hak sahipleri ve özel sektör eliyle 27.044 anahtar teslimi
yapılan, 764.973 riskli yapıdan dönüştürülen ve 6306 sayılı kanun kapsamı
dışında dönüştürülen 8.135 bağımsız birim toplamda 800.152 bağımsız birimin
dönüşüm süreci tamamlanmış olup, sahada devam eden çalışmalarda; proje
süreci devam eden 100.681, ihale süreci devam eden 4.745, inşaatı devam
eden 31.894 ve riskli yapıdan dönüşümü devam eden 28.412 bağımsız birim
toplamda 114.351’i Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı eliyle olmak
üzere özel sektör ile birlikte toplamda 165.732 bağımsız birimin dönüşüm
süreci devam etmektedir (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2023).

208 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi