Page 62 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Uluslararası Çevre Hukukunda Sürdürülebilir Kalkınma

ifadesinin eklenmesi, Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu yerine “evrensel
hükümetlerarası yüksek düzey siyasi forum” kurulması ve Birleşmiş Milletler
Çevre Programı (UNEP)’nın güçlendirilmesi yönündeki kararlar Zirve’nin diğer
kazanımlarıdır (Skalar 2015:62-63; Yıldırım ve Nuri 2018:14).
Ancak Sonuç Bildirgesi’nde; yeşil ekonomi kavramına sıklıkla yer verilmesine
rağmen bu kavramın tanımının yapılmaması sebebiyle, bu kavram, çevreci
olmaktan ziyade neoliberal iktisadi yaklaşımın bir ürünü olmakla eleştirilmiştir
(Özkan 2016:46). Buna ilave olarak, ortak ama farklılaştırılmış sorumluluklar
ilkesinin yeşil ekonominin yönlendirici bir ilkesi olarak kabul edilmesinin ABD
ve diğer bazı gelişmiş ülkelerin itirazları sonucu mümkün olmaması (Skalar
2015:62) ve Zirve sonucunda bağlayıcı nitelikte kararlar alınamaması Zirve’ye
yönelik dile getirilen diğer eleştiriler arasındadır (Güneş 2021:337).

e. Gündem 2030
15-16 Kasım 2015 tarihleri arasında gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler
Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi sonucu 193 ülke tarafından “Dünyamızı
Dönüştürmek: 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi” (Transforming Our
World: The 2030 Agenda for Sustainable Development) veya sık kullanılan
adıyla Gündem 2030 başlıklı bildirge kabul edilmiştir (Yıldırım ve Nuri 2018:15;
Güneş 2021:337).
Gündem 2030 Bildirgesi’nde Milenyum Kalkınma Hedefleri’nin yerini alan
veya onları revize eden ve 2030 yılına kadar geçerli olacak olan (Klarin 2018:86;
Gedik 2020:202; Güneş 2021:338) gezegen, insan, barış, refah ve ortaklıktan
oluşan beş ana başlık altında “yoksulluğa son”, “açlığa son”, “sağlık ve kaliteli
yaşam”, “nitelikli eğitim”, “toplumsal cinsiyet eşitliği”, “temiz su ve arındırma”,
“erişilebilir ve temiz enerji”, “insana yakışır iş ve ekonomik büyüme”, “sanayi,
yenilikçilik ve altyapı”, “eşitsizliklerin azaltılması”, “sürdürülebilir şehirler
ve topluluklar”, “sorumlu üretim ve tüketim”, “iklim eylemi”, “sudaki
yaşam”, “karasal yaşam”, “barış, adalet ve güçlü kurumlar” ve “amaçlar için
ortaklıklar”dan oluşan 17 sürdürülebilir kalkınma hedefi, küresel ortaklık yapısı
ve izleme konularını da içeren 169 alt başlığa yer verilmiştir (Yıldırım ve Nuri
2018:17; Boyar 2020:1936; Güneş 2021:338).
Gündem 2030 Bildirgesi ile sürdürülebilir kalkınmanın önündeki en büyük
engel olarak yoksulluk kabul edilmiştir (Yıldırım ve Nuri 2018:16). Ayrıca
Bildirge ile sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik, ekolojik ve sosyal boyutları
arasında denge kurulması, küresel hedeflere ulaşılabilmesi için güçlü izleme
ve denetleme mekanizması kurulması gerekliliğine vurgu yapılması ve bu
amaçla 169 alt başlıktan oluşan hedeflere ulaşılmasını ölçmek için 230 gösterge
belirlenmesi önem taşımaktadır (Gedik 2020:202; Yıldırım ve Nuri 2018:16).

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 47