Page 261 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Cihan Erçetin

Tablo 1. Özel Araç Bağımlılığının Neden Olduğu Sürdürülebilirlik Problemleri
(Newman Kenworthy, 2000)

Çevresel Ekonomik Toplumsal

- Petrol bağımlılığı
- Kazalar ve kirliliklerden
kaynaklanan dış maliyetler - Sokak yaşamının kay-
- Sera gazı etkisindeki artış bolması
- Sürekli yeni yol yatırımla-
- Fotokimyasal dumanlar - Topluluk bilincinin yok
rına rağmen tıkanıklık mali- olması
yetleri
- Kurşun ve benzene gibi
zararlı emisyonlar - Kamu güvenliğinin yok
- Genişleyen yeni çeper yer-
leşimlerde yüksek altyapı olması
- Kentsel yayılma maliyetleri
- Uzak çeper yerleşimler-
- Geçirimsiz yüzeylerden - Tarımsal üretime uygun de izole yaşam durumu
kaynaklanan yağmur suyu kırsal arazinin kaybı
problemleri - Otomobili olmayan ve
engelli bireyler için erişi-
- Betonlaşan kentsel alanlar
- Trafik tıkanıklığı ve gürültü nedeniyle oluşan maliyetler lebilirlik problemleri
gibi problemler

Ulaşım sistemleri ve kentleşme yapısı geleneksel yaklaşımlarla beslenen
otomobille erişim üzerine kurgulanan özel araç bağımlı kentlerde özellikle
çevresel açıdan geri dönülmesi kolay olmayan sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
Otomobil bağımlılığının çevresel sürdürülebilirlik üzerindeki olumsuz etkisini
daha detaylı ele almak üzere Newman ve Kenworthy (1999) tarafından çerçevesi
çizilen konular aşağıdaki gibidir:
• Petrol bağımlılığı: Modern kentlerin ana enerji formlarından olan, tüm
fosil yakıtlar içerisinde en kolay çıkarılan, işlenen ve taşınan petroldür.
Kentsel ulaşımda insanlar petrol kaynaklı yakıtlara yüksek oranda
bağımlı hale gelmiş durumdadırlar. Bu nedenle, gelecekteki muhtemel
petrol krizlerine karşı artan bir kırılganlığın olması kaçınılmazdır.
• Sera gazları: Karbon kaynaklı emisyonları azaltma girişimleri, politika
yapıcıları önemli değişimler yaratabilmek için ulaşım kaynaklı
emisyonların azaltılmasına yönlendirmektedir. Bunun nedeni, en hızlı
büyüyen fosil yakıt kullanıcısının ulaşım sektörü olmasıdır.
• Hava kalitesi: Havanın temizlik kalitesi kent sağlığı için esastır, ancak
otomobil odaklı kentleşme, düzenli olarak hava kirliliği sınırlarını aşan
bir ortam yaratır. Emisyon üretmeyen motorlu araçlara geçiş trafik
hacminde azalmayı sağlamayacağı için alternatif ulaşım türlerinin
benimsenmesi gerekliliği kaçınılmazdır.

246 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi