Page 260 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Çevresel Sürdürülebilirlik ve Ulaşım Aracı Olarak Bisiklet:
İyi Uygulama Örnekleri

kullanımına neden olmaktadır. Bunun yanında, geleneksel yaklaşımın
benimsenmesi sonucunda kamusal açık alanların dikkate değer bir kısmı
katlı kavşaklara, yeni otopark alanlarına, yolların genişletilerek kaldırımların
daraldığı insanı odağına almayan kentsel mekanlara, yayalar için erişilebilirlik
önünde engel oluşturan ve kentsel estetiği olumsuz etkileyen sokak yapısına
neden olmaktadır. Geleneksel ulaşım politikalarında politika yapıcı, yolculuk
talebini ve bunun sonucu olan trafik talebini göz ardı etmektedir (Öcalır, 2020).
Otomobil bağımlılığı odaklı bir kentsel ulaşım sisteminin özellikle çevreye,
iklime ve doğaya zarar vermesi insan sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz
etkiler. Otomobil kullanımının ve bunun bir bağımlılık olarak korunmasının
sürdürülebilirliğin üç aşaması üzerinde olumsuz sonuçları olduğu açıktır:
ekonomi, toplum ve özellikle çevresel kalite. Bu nedenle, şehir içi ulaşım
için araç bağımlılığını tüm dünyada daha fazla sürdüremeyeceğimiz açıkça
ortaya çıkmaktadır. Kısacası, özel araç ile hareketlilik temelli bir kentsel
ulaşım modeli sürdürülemez yapıdadır. Örnek olarak, hava kirliliği, yollardaki
trafik kaynaklı en belirgin çevresel sürdürülebilirlik üzerine etkilerden biridir.
Karayolu taşıtlarından kaynaklanan emisyonlar, sağlık üzerinde etkilere ve
kirliliğe neden olan önemli düzeyde kirletici partikülleri barındırmaktadır.
Günümüzde etkilerini deneyimlediğimiz iklim değişikliğinin nedenlerinden en
göze çarpanı karbon emisyonlarına neden olan fosil yakıtların yanması sonucu
oluşan gazlardır. Diğer bir problem alanı ise asitlenmenin doğa, tarım ve peyzaj
üzerindeki, kısacası çevresel sürdürülebilirlik üzerindeki etkileridir (Wee, 2007).
Newman ve Kenworthy (2000) özel araç bağımlı kentsel ulaşım sisteminin,
sürdürülebilirliğin alt konuları olan çevre, ekonomi ve toplum üzerindeki
olumsuz etkilerini Tablo 1’de ortaya koymaktadır. Araştırmanın ana konusu
olan çevresel sürdürülebilirlik açısından bakıldığında petrol kaynaklı fosil
yakıt bağımlılığı, karbon salınımının kaynağı olan emisyonların artması,
kontrolsüz kentsel yayılma, yağmur suyu drenajındaki problemler nedeniyle
yer altı su rezervlerindeki azalma ve bununla birlikte gelen sel riskleri ve trafik
yönetimindeki eksiklikler nedeniyle sıkışıklık ve gürültü kirliliği ana problem
alanları olarak ortaya çıkmaktadır. Çevresel açıdan sürdürülemez yapı ile
birlikte, özel araç bağımlılığının yarattığı ekonomik maliyetler ve toplumsal
açıdan sürdürülemez sonuçlar göstermektedir ki alternatif ulaşım türlerine
yönelmek ve yeni kentsel hareketlilik politikaları kurgusunu bu alternatif aktif
ulaşım türleriyle şekillendirmek kaçınılmazdır. Aşağıdaki Tablo 1’de belirtildiği
üzere, özel araç odaklı kentsel ve bölgesel ulaşım sistemlerinin ekonomik ve
sosyal etkilerinin yanında oldukça belirgin çevresel etkileri bulunmaktadır.

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 245