Page 212 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Türkiye’de Elektrikli ve Hibrit Araçlar İçin Acil Müdahale Yaklaşımları

Termal kaçak durumları, yüksek gerilim tahrik bataryasının kaza sonrası hasar
durumuna bağlı olarak, kazadan hemen sonra veya gecikmeli meydana gelebilir.
Bunun ile birlikte kimi zaman hiç meydana gelmediği durumlar da söz konusu
olabilmektedir (Sheikh vd., 2017; Sahraei vd., 2021). Bu doğrultuda acil müdahale
ekiplerinin özellikle olası gecikmeli durumları değerlendirmesi oldukça zorlu
bir hal almaktadır. Bir elektrikli araç türü olan Chevrolet Volt ile gerçekleştirilen
yandan çarpma testi kapsamında, gerçekleştirilen kaza senaryosundan üç hafta
sonra yüksek gerilim tahrik bataryasının kısa devre yaparak ve alev aldığı kayıt
altına alınmıştır (Isidore, 2011; Wojdyla, 2020).
Diğer taraftan lityum tabanlı bir yüksek gerilim bataryasının su ile temas
etmesi de (yangın söndürmede için kullanılan su) tehlikeye yol açabilmektedir.
Alkali metalin yüksek re aktivitesi nedeniyle, su molekülleri (H O) bileşenlerine
2
ayrılmakta; dolayısı ile ortamda hidrojen oluşumuna neden olmaktadır.
Hidrojen/hava karışımlarının meydana gelen düşük elektrostatik boşalmalar
veya elektriksel ateşlemelerle ortaya çıkabilecek kıvılcımlar nedeni ile de olası
gaz patlamaları tetiklenebilmektedir. Ayrıca lityum tabanlı bataryaların su ile
etkileşiminin sebep olduğu diğer bir tehlike ise elektrotlar arası potansiyel gerilim
farkından kaynaklanmaktadır. Kutuplar arasındaki gerilimin (DC) potansiyel farkı,
su ile oluşabilecek kısa devre durumunda benzer şekilde patlamaya neden
olabilmektedir. Meydana gelecek bu ve benzeri durumlar yüksek gerilim tahrik
bataryalarında can güvenliği açısından da tehlike arz etmektedir.
Kimyasal riskler arasında değerlendirilen bir diğer risk faktörü ise batarya
hücrelerinden açığa çıkan gaz ve sıvı haldeki yanıcı ve aşındırıcı elektrolit
sızıntılardan kaynaklanan tehlikelerdir. Söz konusu bu kimyasallar, benzer
şekilde tutuşma sebep teşkil edebilmektedir (VDA, Accident Assistance).
Muhtemel bir çarpışma, yüksek gerilim tahrik batarya sisteminin, modül yada
hücrelerinin deformasyonuna, içerisinde yer alan kimyasalların da bu suretle
sızıntısına veya söz konusu hücrelere su/hava girmesine yol açabilmektedir.
Böyle bir durumda ortaya çıkabilecek toksik, aşındırıcı, yüksek oranda reaktif
özellikte olan kimyasallar ile temas edilmesi ciddi yaralanmalara, hatta ölüm
tehlikesine sebep teşkil edebilmektedir (Hatai vd.,1986).

2. Elektrikli ve Hibrit Araçların Karıştığı Olası Kaza Senaryoları
Elektrikli ve hibrit araçların karıştığı kaza durumları için acil müdahale
ekiplerinin karşılaşabilecekleri muhtemel senaryolar aşağıda sıralanmıştır.
• Kaza mahallinde yangının olmaması ve elektrikli veya hibrit aracın tahrik
bataryasında sorun görülmemesi,
• Kazaya maruz kalan elektrikli veya hibrit aracın tahrik bataryasının hasarlı
olması veya kritik bir durumda olduğu tespit edilmesi, sonrasında
bataryada yangın çıkmasının muhtemel olduğu değerlendirilmesi,

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 197