Page 213 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3
P. 213

Orhan Topal


               •   Kaza  maruz  kalan  elektrikli  veya  hibrit  aracın  tahrik  bataryası  hasarlı
                  olması ve de yangın başlaması,
               •   Kaza  maruz  kalan  elektrikli  veya  hibrit  aracın  yanması  ancak  yüksek
                  gerilim tahrik bataryasının henüz bu aktif yangına dahil olmaması,
               Elektrikli  ve  hibrit  araçların  karıştığı  kazalarda,  meydana  gelen  yangın
            durumunda  öncelikle  yangının  kaynağı  tespit  edilmelidir.  Bu  kapsamda
            yangının bataryadan kaynaklı olup, olmadığı çok önemlidir. Bataryanın hasarlı
            ve yanıyor olması durumunda, bataryada termal kaçaklara neden olabilir. Bu
            nedenle daha fazla hasarı önlemek için bütün yüksek gerilim tahrik batarya
            grubunun ivedilikle soğutulması gerekmektedir.
               Diğer yaklaşım ise yüksek gerilim tahrik bataryasının hasar görmediği ve
            yangının  henüz  bataryaya  sirayet  etmediği  durumdur.  Bataryanın  meydana
            gelen yangına henüz karışmadığı varsayımıyla, vakit kaybetmeksizin yangını
            kontrol  altına  almak  için  geleneksel  söndürme  yöntemleri  uygulanmasına
            geçilmelidir.  Elektrikli  ve  hibrit  araçlarda  soğutma,  batarya  yangınlarını
            söndürmenin en iyi yoludur. Yangın söndürüldükten sonra, belli bir süre zarfında
            söz konusu yanan araç takip edilmelidir. Batarya dışarıdan zarar görmemiş gibi
            görünse dahi batarya hücrelerinin içindeki kimyasal reaksiyonlar yeniden yangın
            çıkma potansiyeli taşımaktadır (Blum vd. , 2015; Kagermeier, 2020). Sıcaklığı ve
            dolayısıyla diğer hücrelere termal yayılma riskini azaltmak için yüksek gerilim
            tahrik  bataryasının  soğutulmasına,  bu  maksatla  mümkün  olduğunca  fazla
            soğutma sıvısı kullanmasına özen gösterilmelidir. Bu yönüyle bir elektrikli veya
            hibrit araç yangınını söndürmek için gereken yangın söndürme sıvısı miktarı,
            içten yanmalı bir araç yangınına kıyasla büyük oranda farklılık gösterir (Blum
            vd., 2015). Müdahale sonrası kazaya karışan hasarlı elektrikli veya hibrit aracın
            olay mahallinden götürülmeden önce, mutlaka yüksek gerilim sistemlerinin
            devre dışı bırakılması gerekmektedir (VDA, 2020).
                 Kaza  sonrası  yüksek  gerilim  tahrik  bataryasında  meydana  gelen  ısı
            oluşumu  veya  mekanik  deformasyon  kaynaklı  hücre  bazında  ortaya  çıkan
            basınç  nedeniyle  (belirli  bir  limiti  aşarsa)  havalandırma  açıklıklarından  gaz
            çıkışı  olacaktır.  Bataryalarda  kullanılan  hücre  tipine  göre  değişen  miktarda
            gaz çıkışı meydana geldiğinden, çıkardığı sesler bu konuda dikkat edilmesi
            gereken değerlendirme unsurları arasındadır (Geib vd., 2020). Benzer şekilde
            patlamanın meydana geldiği bir tahrik bataryasına dair yapılacak bir başka
            tespit  ise  yaşanan  elektrolit  sızıntısı  kaynaklı  koku  yayılımıdır  (Doughty  ve
            Crafts, 2006). Ayrıca, gaz salınımı için portatif gaz detektörlerinin kullanılması
            önemli bir fayda sağlayacaktır.
               Elektrikli  ve  hibrit  araçlarda  kullanılan  lityum  bazlı  yüksek  gerilim  tahrik
            bataryasına ait hücre sıcaklığı, güvenlik açısından iyi bir göstergedir (Cabrera,
            2016; Geisbauer vd.,2020). Sıcaklığı ölçmek için kullanılabilecek yöntem olarak



            198 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi
   208   209   210   211   212   213   214   215   216   217   218