Page 213 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Orhan Topal

• Kaza maruz kalan elektrikli veya hibrit aracın tahrik bataryası hasarlı
olması ve de yangın başlaması,
• Kaza maruz kalan elektrikli veya hibrit aracın yanması ancak yüksek
gerilim tahrik bataryasının henüz bu aktif yangına dahil olmaması,
Elektrikli ve hibrit araçların karıştığı kazalarda, meydana gelen yangın
durumunda öncelikle yangının kaynağı tespit edilmelidir. Bu kapsamda
yangının bataryadan kaynaklı olup, olmadığı çok önemlidir. Bataryanın hasarlı
ve yanıyor olması durumunda, bataryada termal kaçaklara neden olabilir. Bu
nedenle daha fazla hasarı önlemek için bütün yüksek gerilim tahrik batarya
grubunun ivedilikle soğutulması gerekmektedir.
Diğer yaklaşım ise yüksek gerilim tahrik bataryasının hasar görmediği ve
yangının henüz bataryaya sirayet etmediği durumdur. Bataryanın meydana
gelen yangına henüz karışmadığı varsayımıyla, vakit kaybetmeksizin yangını
kontrol altına almak için geleneksel söndürme yöntemleri uygulanmasına
geçilmelidir. Elektrikli ve hibrit araçlarda soğutma, batarya yangınlarını
söndürmenin en iyi yoludur. Yangın söndürüldükten sonra, belli bir süre zarfında
söz konusu yanan araç takip edilmelidir. Batarya dışarıdan zarar görmemiş gibi
görünse dahi batarya hücrelerinin içindeki kimyasal reaksiyonlar yeniden yangın
çıkma potansiyeli taşımaktadır (Blum vd. , 2015; Kagermeier, 2020). Sıcaklığı ve
dolayısıyla diğer hücrelere termal yayılma riskini azaltmak için yüksek gerilim
tahrik bataryasının soğutulmasına, bu maksatla mümkün olduğunca fazla
soğutma sıvısı kullanmasına özen gösterilmelidir. Bu yönüyle bir elektrikli veya
hibrit araç yangınını söndürmek için gereken yangın söndürme sıvısı miktarı,
içten yanmalı bir araç yangınına kıyasla büyük oranda farklılık gösterir (Blum
vd., 2015). Müdahale sonrası kazaya karışan hasarlı elektrikli veya hibrit aracın
olay mahallinden götürülmeden önce, mutlaka yüksek gerilim sistemlerinin
devre dışı bırakılması gerekmektedir (VDA, 2020).
Kaza sonrası yüksek gerilim tahrik bataryasında meydana gelen ısı
oluşumu veya mekanik deformasyon kaynaklı hücre bazında ortaya çıkan
basınç nedeniyle (belirli bir limiti aşarsa) havalandırma açıklıklarından gaz
çıkışı olacaktır. Bataryalarda kullanılan hücre tipine göre değişen miktarda
gaz çıkışı meydana geldiğinden, çıkardığı sesler bu konuda dikkat edilmesi
gereken değerlendirme unsurları arasındadır (Geib vd., 2020). Benzer şekilde
patlamanın meydana geldiği bir tahrik bataryasına dair yapılacak bir başka
tespit ise yaşanan elektrolit sızıntısı kaynaklı koku yayılımıdır (Doughty ve
Crafts, 2006). Ayrıca, gaz salınımı için portatif gaz detektörlerinin kullanılması
önemli bir fayda sağlayacaktır.
Elektrikli ve hibrit araçlarda kullanılan lityum bazlı yüksek gerilim tahrik
bataryasına ait hücre sıcaklığı, güvenlik açısından iyi bir göstergedir (Cabrera,
2016; Geisbauer vd.,2020). Sıcaklığı ölçmek için kullanılabilecek yöntem olarak

198 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi