Page 208 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Türkiye’de Elektrikli ve Hibrit Araçlar İçin Acil Müdahale Yaklaşımları

mümkün kılınmaktadır. Bu yaklaşıma Porsche›nin Taycan 4S ve Hyundai’nin
Ioniq 5 örnek gösterilebilir (Nedelea, 2022; Porsch, 2022). Elektrikli ve hibrit
araçlarda sistem seviyesi gerilim değerlerinin arttırılması, koruma önlemleri ve
olası acil durum senaryolarında daha fazla güvenlik marjı gerektirmektedir.
İçten yanmalı motorlu araçlarda olduğu gibi elektrikli ve hibrit araçlar da
sürüş sırasında ve olası bir trafik kazası durumunda, güvenliği sağlamak için
genel güvenlik gereksinimlerinin karşılanacağı koşullar esas alınarak tasarımlar
yapılmaktadır. Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de trafiğe çıkacak bütün
araç konseptleri için Araç Tip Onayı kapsamında Birleşmiş Milletler Avrupa
Ekonomik Komisyonu (UNECE) tarafından belirlenen standartların sağlanması
konusunda ilgili süreçler yürütülmektedir. Bu kapsamda M1 kategorisindeki
elektrikli araçlar ve yüksek gerilim tahrik bataryaları, içten yanmalı motorlu
araçlar için de yaygın olarak kullanılan UN-ECE R 94/95 ve Euro NCAP vb.
testleri uyarınca, yüksek koruma sınıflarında tasarımlar yapılmaktadır. Olası
kazalarda öngörülen çarpışma senaryoları, her araç tipi için özel gereksinimler
barındırmakta; çarpışmalar sırasında araçta bulunanlar yolcular ve sürücü
için riskleri minimize edilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda ortaya
konulan hususlar, konvansiyonel motorlu araçlar ile elektrikli ve hibrit araçlar
için temel de aynıdır. Ancak elektrikli ve hibrit araçlarda farklı olarak, tahrik
batarya sistemlerine özel ilave güvenlik gereksinimleri bulunmaktadır. UNECE
R100 standardı kapsamında, elektrikli ve hibrit araçlara ait yüksek gerilim
tahrik bataryaları için mekanik stres, yangına dayanıklılık, harici kısa devre,
aşırı şarj ve aşırı ısınmaya karşı koruma başta olmak üzere birtakım testler
uygulanmaktadır. Elektrikli araçlarda kullanılan yüksek gerilim bataryalarının
gerekli tip onay süreçleri için mutlaka söz konusu standardı sağlayacak şekilde
testlerden geçmesi gerekmektedir.
Meydana gelen kazalarda, olay mahallinde elektrikli ve hibrit araçların
yüksek gerilim tahrik batarya sistemlerinin elektriksel olarak deşarj edilmesi
mümkün değildir. Bu nedenle yüksek gerilim tahrik batarya sistemlerinin
durumu sürekli olarak izlenmeli ve kesinlikle gerekli tedbirler alınmadan temas
edilmemelidir. Ayrıca yüksek gerilim tahrik bataryalarının sahip oldukları dış
muhafazaları nedeniyle, batarya hücrelerin doğrudan soğutulması zordur. Bu
sebeple meydana gelen elektrikli ve hibrit araç yangınlarında, geleneksel araç
yangınlardan daha fazla yangın söndürme sıvısının kullanımı gerekmektedir.
Genellikle elektrikli ve hibrit araçlardaki yüksek gerilim tahrik bataryaları,
otomobilin gövde kısımlarından yalıtılmış olarak tasarlanmaktadır. Olası bir
kaza durumunda bataryalar hasar gördüğünde patlayabilir ya da meydana
gelen bir elektrik kaçağı durumunda araç dışının metal aksam olması nedeni
ile de olumsuzluklara neden olabilir. Elektrikli ve hibrit araçla meydana gelen
kaza durumlarında, kullanılan yüksek gerilim kabloların enerjisiz olması, yüksek

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 193