Page 83 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Günay Erpul - Özden Görücü - Atila Gül - Yusuf Güneş
Reşat Akgöz - Kenan İnce - Ünal Satı Yılmaz

Sonuç olarak, karbon ekonomisi ve karbon kredilendirme mekanizmaları,
karbon emisyonlarını azaltmak ve ekosistem hizmetlerini geliştirmek için
önemli araçlar sunmaktadır. Ülkemizde bu yaklaşımların ekonomik değeri ve
sosyal faydaları, sürdürülebilirlik kriterleri doğrultusunda değerlendirilmeye
başlanmıştır.

3.5. Karbon ekonomisinde hesaplama metodolojisi
Karbon ekonomisinde, yutak alanların bitki desenine ve saha verilerine
dayalı olarak, kuru biyokütledeki karbon miktarı, bağlanan CO₂ miktarı
ve karbonun fiyatı gibi parametreler kullanılarak karbonun mali değeri
hesaplanır. Fotosentez denkleminden faydalanılarak biyokütlenin tuttuğu
CO₂ miktarı metrik olarak hesaplanmaktadır (Laposata, M. ve Pratte, J.
2005). Bu hesaplama ile 1 kilogram odun kütlesinde bağlanan CO₂ miktarı
1,65 kg olarak belirlenmiştir. Ancak, karbonun bugünkü ekonomik değerini
hesaplamak için faiz oranı, idare süresi ve karbon fiyatı gibi parametreler de
dikkate alınarak, ekim veya dikimden itibaren bağlanan CO₂’in bugünkü net
değeri hesaplanmaktadır.
Ayrıca, fotosentez denkleminden faydalanılarak oluşturulan eşitlik 1
yardımıyla biyokütlenin tuttuğu CO2 miktarı metrik olarak hesaplanmaktadır
(Laposata, M. ve Pratte, J. 2005).

[1]

Eşitlikte, ACO , M , N ve Rc sırasıyla biyokütle CO miktarı (ton), 1 kg
2 d c 2
biyokütlenin kuru ağırlığı, 1 kg kuru biyokütledeki karbon miktarı (0,45) ve 44
atomik kütle birimine sahip CO ’in, 12 atomik kütle birimine sahip karbona
2
oranıdır ((44/12) = 3,66).
Karbonun metrik değerinin ve piyasa değerinin belirlenmesi için farklı
yöntem ve yaklaşımlar kullanılmaktadır. Genel olarak, kuru madde ağırlığı
ve karbon dönüşüm oranları göz önüne alınarak fiyatlandırma yapılmaktadır.
Yutak alanlarda tutulan karbondioksitin mali değerini hesaplamak amacıyla,
uluslararası piyasalardaki karbon fiyatları referans alınmaktadır. Örneğin,
IPCC’nin 1996 yılı tahminlerine göre karbonun değeri 5$- 125$ /tC arasında
değişmektedir (IPCC, 2014). İngiltere Hükümeti Ekonomi Servisi’nin (GES) 2002
yılında yaptığı araştırma ise bu değeri 35$- 140$ /tC arasında göstermektedir
(Clarkson ve Deyes, 2002). Ayrıca, iklim değişikliğinin şiddetinin artması
varsayımıyla bu değerin her yıl 1 ton karbon için 1$ artırılabileceği belirtilmiştir.
Türkiye’de, gönüllü karbon piyasalarının varlığına rağmen, yutak alanlara
ilişkin resmi bir karbon piyasası henüz oluşmamıştır. Bu nedenle, karbon fiyatı

82 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi