Page 88 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

İklim Değişikliğine Uyum Sürecinde Orman Dışı Alanlara
Yeni Karbon Yutak Alanlarının Tesisi ve Karbon Çiftçiliği

Sicil sistemine kayıtlı bitkisel karbonun ticareti sırasında, ilk karbon hakkı
sahibi arazinin maliki veya tasarruf sahibi olmalıdır. Karbon hakkı, ticarete konu
olduğunda, kıymetli evrakın ciro yoluyla el değiştirmesi ve bu işlemlerin sicil
sistemine kaydedilmesi gerekir. Aksi halde, alım satım işlemleri takibi zorlaşacak
ve son malik belirlenemeyecektir. Bu nedenle, gemi veya maden sicilinde
olduğu gibi, karbon hakkının alım satımının sicil sistemine kaydedilmesi
zorunlu olmalıdır.
Bu sürecin etkin bir şekilde yürütülebilmesi için sorumlu kurumun
belirlenmesi ve görev yetkilerinin netleştirilmesi gereklidir. Ayrıca, KÇ
projelerinin sürdürülebilirliği açısından mevzuat değişiklikleri elzemdir. Bu
değişiklikler, Anayasa, 6831 sayılı Orman Kanunu, 4324 sayılı Mera Kanunu,
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, Vergi Mevzuatı ve SPK
Mevzuatı kapsamında yapılmalıdır (Kılıç Hernandez, 2019).

6. Sonuç ve Tartışma

Küresel iklim değişikliği, ulusal ve uluslararası ölçekte siyasi, ekonomik,
sosyal ve ekolojik bileşenlerin öncelikli hale getirilmesini gerektiren önemli
bir sorun olarak kabul edilmektedir. Geleneksel yüksek kâr odaklı ekonomik
kalkınma modelleri yerine, çevresel ve sosyal kaygıları göz önünde bulunduran,
doğa ile uyumlu bir ekonomik sistemin (örneğin, yeşil ekonomi veya ekolojik
ekonomi) benimsenmesi gereklidir. Bu sistem, adalet, eşitlik ve etik değerlere
dayalı bir yaklaşımla doğal kaynakları korumayı hedeflemektedir.
KÇ uygulamaları, arazilerin iklim dostu bir şekilde yönetilmesini sağlayarak
karbon tutma kapasitesini artırır. Ancak bu projelerin başarılı olabilmesi için
uygun mevzuat düzenlemeleri, finansal teşvikler ve teknik destek mekanizmaları
oluşturulmalıdır. Ayrıca, yerel halk ve çiftçilerin bu projeleri benimsemesi, uzun
vadeli başarı için kritik bir öneme sahiptir. Bozulmuş veya verimsiz arazilerin
KÇ ile yenilikçi ve iklim dostu bir şekilde kullanılması hem çevresel hem de
ekonomik faydalar sağlayabilir.
Türkiye’de Orman Dışı Alanlarda Yeni KYA Tesisi ve KÇ Uygulamaları için
öneriler şöyledir:
1. Araştırma ve Geliştirme: KÇ uygulamaları konusunda daha fazla
araştırma yapılmalı ve bu uygulamaların gönüllü karbon piyasalarındaki
yeri güçlendirilmelidir.
2. Stratejik Adımlar: KÇ, iklim değişikliği ile mücadelede önemli bir
araç olarak değerlendirilmelidir. Bu alanda stratejik adımlar atılmalı
ve mevcut mevzuat, karbon kredilendirme projelerine uygun hale
getirilmelidir.

87
Özel Sayı / 2024