Page 318 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Yerel Yönetimlerin Elektrikli Otobüs Alımları İçin
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Uygulamaları Çerçevesinde Örnek Bir Yaklaşım

operasyonel işletme faaliyetleri özel operatör tarafından yürütülmektedir.
Türkiye’de söz konusu modele dair uygulama bulunmamaktadır. Benzer
şekilde söz konusu bu modele esas elektrikli otobüslerin bakım & onarım
faaliyetlerinin model kapsamında araçların tedariki sağlanan paydaş olan
otobüs üreticisi/tedarikçisi tarafından yürütülmesi söz konusudur. Bu yönü ile
Türkiye’de kısmi olarak, mevcut durumdaki bakım & onarım garantili otobüs
alım ihaleleri kapsamında yürütülen uygulamalarla benzerlik teşkil etmektedir.
Türkiye’deki toplu ulaşım sektörü için elektrikli otobüs tedarikinde
kullanılabileceği değerlendirilen yukarıdaki iş modelleri referans alınarak, yerel
yönetimlere yönelik ve yürürlükte bulunan Kamu İhale Kanunu uygulamaları
çerçevesinde Mal Alımları Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde yaklaşım
sunulmuştur.

3. Elektrikli Otobüs İhaleleri için Belirlenecek Temel Gereksinimler

Gerçekleştirilecek elektrikli otobüs tedarik ihaleleri için toplu ulaşım işletme
ve operatörleri tarafından öncelikle ihale gerekçelendirmesi net olarak
ortaya konulmalıdır. Gerekçe raporları için mevcut filolarda yer alan içten
yanmalı motorlu otobüslerin kullanım miadını doldurması, filodaki otobüs
sayısının arttırılması ve elektrikli otobüslerden müteşekkil tamamen yeni bir
filo kurulması değerlendirilebilir. Akabinde elektrikli otobüsler için ortaya
konulan ihalenin kapsamının belirlenmesi gerekmektedir. İhtiyaç duyulan
otobüs sayısı, kapasitesi, türü , batarya kapasitesi, uygun şarj konsepti ve
3
gerekli altyapı kurulumların dahil olup/olmadığı konularının projelere esas
bütçeler için de kritik öneme sahiptir. Diğer taraftan öngörülen iş modelleri
doğrultusunda, operasyonel işletme ve bakım & onarım faaliyetlerinin ihale
kapsamında dahil olup/olmadığı gibi hususlar da sözleşme kapsamını birçok
açıdan etkilemektedir. Ayrıca belirlenen gereksinimlere ilave olarak, toplu
ulaşım işletme planlamaları, otobüslerin konuşlandırılacağı lokasyonlar ve
mevcut enerji altyapısının yeterli olup/olmaması (şarj istasyonları için) ile
elektrikli otobüslerin kullanılacağı hatlara dair parametreler esas alınarak
analizler gerçekleştirilmeli ve proje öncesi fizibilite raporları hazırlanmalıdır.
Toplu ulaşım sistemlerinde, işletme koşullarına göre tercih edilen elektrikli
otobüsün batarya kapasitesi ve şarj konsepti değişiklik gösterebilmektedir.
Öyle ki aynı iklim kuşağında, farklı yol koşullarına sahip (ya da tam tersi), farklı
yolcu veya trafik yoğunluğu gibi etmenlerin, gerçek operasyonel işletme
koşullarını doğrudan etkileyeceği göz önünde bulundurulmalıdır. Buna göre
elektrikli otobüslerin iklimlendirme ve sistem tasarımında yer alan güç sistem
bileşenleri için gerekli soğutma/ ısıtma yapıları ve bunlardan kaynaklı ilave
enerji tüketimleri de mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.

3 Geceden şarjlı yada hızlı şarjlı otobüs konsept

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 303