Page 315 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Orhan Topal

yer alan yasal süre sınırı ise toplu ulaşım sistemlerinde katlanılması gereken
yatırım maliyetlerine ilave bir yük teşkil etekte, finansal açıdan karlılık
sağlamamaktadır. Bu nedenledir ki sosyal devlet anlayışı çerçevesinde, kar
amacı güdülemeyen toplu ulaşım hizmetleri için özel teşebbüslere kamusal
kaynaklarla sübvanse ve destekler sağlanmaktadır. Toplu ulaşım hizmetleri
kapsamında uluslararası mecrada uygulanan elektrikli otobüslere özgü birçok
iş modeli, Türkiye’de uyulması zorunlu kamu ihale kanunu uygulamaları ve
bağlı yönetmelikleri çerçevesinde uygulanabilir değildir (Işık, 2022).
Öte yandan Türkiye’de ilk defa 10. Kalkınma Planı içerisinde de yer alan
(2014-2018) 6518 sayılı Kanun ile Kamu İhale Kanunu kapsamındaki mal
alımlarında orta-yüksek ve yüksek teknolojili yerli ürün teklif eden isteklilere %
15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması zorunlu hale getirilmiştir. Bunun ile
birlikte 2018 yılında yürürlüğe giren Sanayi İşbirliği Projelerinin Uygulanmasına
İlişkin Yönetmelik ile de kamu alımlarında yenilik, yerlileşme ve teknoloji
transferinin sağlanmasını esas alan, sanayi katılımı uygulamalarını içeren mal ve
hizmet alımları için Sanayi İşbirliği Projeleri ortaya konulmuştur. İlgili mevzuat
kamu alımlarında yeniliği, yerlileşmeyi ve teknoloji transferini teşvik etmek
ve kamu alımları yoluyla yerli sanayinin geliştirilmesini sağlamak amacıyla,
mevcut 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda yapılan istisna uygulamalarına
dâhil edilebilmektedir (RG, 17/02/2018, 30335).
Bunun ile birlikte Kamu İhale Kanunu çerçevesinde farklı bakanlıklar
nezdinden yürütülen, 2 yeni ihale uygulama modeli söz konusu bu çalışmaya
esas elektrikli otobüs tedarik yaklaşımında esas alınmıştır. İlki Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığı tarafından 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’na bağlı
olarak, Kamu Binalarında Enerji Verimliliği Projesi kapsamında yürütülen Enerji
Performans sözleşmeleridir. Buna göre enerji performans sözleşmeleri ile
enerji verimliliği ya da yenilenebilir enerji projelerinin ilk yatırım maliyetlerinin,
sonraki yıllarda sağlanacak tasarruflar ile geri ödenmesine dayanan finansal bir
mekanizma ortaya konulmaktadır. İlgili 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’nda
enerji performans sözleşmeleri; “Uygulama projesi sonrasında sağlanacak
enerji tasarruflarının garanti edilmesi ve yapılan harcamaların uygulama
sonucu oluşacak tasarruflarla ödenmesi esasına dayanan sözleşme” olarak
tanımlanmıştır (RG,02/06/2007,26510). Burada ilk örneği Çevre ve Şehircilik ve
İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından bir okul kompleksi için gerçekleştirilen
ihale kapsamında uygulanmıştır. Bu minvalde söz konusu performans
sözleşmesi ile mevcut durumda uygulanan yapım işleri yönetmeliğinde farklı
bir yaklaşım sağlanmıştır.
Diğer ihale uygulama modeli ise Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından
ortaya konulan Sanayi İşbirliği Projeleri (SİP)’dir. Buna göre 15/08/2018 tarih ve
36 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Sanayi İşbirliği Projelerinin Uygulanmasına

300 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi