Page 320 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Yerel Yönetimlerin Elektrikli Otobüs Alımları İçin
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Uygulamaları Çerçevesinde Örnek Bir Yaklaşım

az 1 kez (10 yıl) değişime tabi tutulacağı baz alınarak; söz konusu yüksek gerilim
tahrik bataryaların farklı amaçlar için ikincil kullanımına dair öncül yaklaşımlar
sunulmalı; kullanılabilir ömrünü tamamlayan tahrik bataryalarının, farklı
türlerde geri dönüşümüne dair gereksinimler, ilgili ihalelerin şartnamelerine
dahil edilmelidir. Türkiye’de kamu toplu ulaşım işletmeleri tarafından bugüne
kadar gerçekleştirilen bütün elektrikli otobüs alım ihalelerinde belirtilen
yüksek gerilim tahrik bataryalarının bertaraf sorumluluğu ve gerçekleştirilecek
işlemlerin İdarelerin uhdesine bırakıldığı görülmektedir (Topal, 2019) .
Günümüz modern toplu ulaşım sistemlerindeki en etkili parametrelerden
birisi de yolcu ve sürücü için konfor parametresidir. Özellikle yolcular
açısından dış ortam koşullarının esas alındığı ısıtma/soğutma/havalandırma,
iç/dış aydınlatma, araç için internet erişimi ve PIS/PAS sistemleri yolcu
4
memnuniyetini arttırırken, elektrikli otobüsler özelinde, enerji tüketimine de
arttırmak suretiyle sağlanabilecek menzil değerlerinde önemli azalmalara
neden olmaktadır. Ayrıca yolcu konforu için diğer bir kıstas olan kabul
edilebilir bir gürültü seviyesi de elektrikli otobüsler özelinde önemli bir avantaj
unsurudur.
4. Elektrikli Otobüsler için Öngörülen İhale Modeli

Elektrikli otobüslere özel gerçekleştirilecek ihalelerde belirlenecek
temel gereksinimler, otobüs tasarımına esas performans parametrelerine
karşılık gelmektedir. Bunlar tahrik motor/ları güç/tork değerleri, hızlanma
süresi ve frenleme mesafesi, emisyon değerleri (Depodan tekere / kuyudan
tekere), azami hız değeri (Türkiye’de UKOME tarafında 70 km/h hız sınırı
bulunmaktadır), tahrik yapısı (merkezi motor, aksa entegre motor), aks taşıma
kapasitesi, dönüş çapı, süpürme alanı, batarya kapasitesi, şarj konsepti, birim
enerji tüketimi (yardımcı sistemler ile birlikte), rejeneratif frenleme kapasitesi
ve sağlanabilecek menzil (işletme performans koşullarına uygun) değeridir.
İhale teknik şartnamelerinde yer alması öngörülen ve genel olarak sektörel
bir boşluk olduğu değerlendirilen elektrikli otobüsler özelinde bakım
& onarım yaklaşımları ve bu doğrultuda son kullanıcılar için sağlanacak
eğitimlerin de şartnamelerde yer alması gerektiği değerlendirilmektedir.
İhale şartnamelerinde elektrikli otobüslere dair periyodik ve ağır bakım
& onarım yaklaşımları, bu kapsamda gerekli yazılımlar ve kullanımları için
gerekli ara donanımların da göz önünde bulundurulmalıdır. Diğer taraftan
elektrikli otobüslerde yer alan diğer içten yanmalı motorlu otobüslerde
de bulunan konvansiyonel sistemler (kapılar, aydınlatma sistemleri vb.) için
standart yaklaşımları esas alan bütün bakım & onarım prosedür ve süreçleri
elektrikli otobüsler için işletilmesi gerekmektedir. Ayrıca elektrikli otobüslerde

4 Yolcu bilgilendirme ve sesli anons sistemleri

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 305