Page 28 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Türkiye Yüzyılında Sürdürülebilir Çevre

ülkemizin tarihi, kültürel ve doğal güzellikleriyle birleştiren Türkiye bisiklet yolu
ağı mastır planı (ÇYGM, 2021) hazırlanmış ve ilk etapta 2023 yılına kadar 3 bin
km bisiklet yolu ve 3 bin km yeşil yürüyüş yolunun yapımına başlanmış, bu
konuda yerel yönetimler de Bakanlıkça desteklenmiştir. Yine kısa mesafelerde
ulaşım kolaylığı sağlayan ve kullanımı her geçen gün artış gösteren elektrikli
skuterların (e-scooter) bir ulaşım aracı sıfatıyla trafikte güvenle seyretmesine
dair yasal düzenleme yapılarak hayata geçirilmiştir.
Diğer taraftan, halihazırda trafikte seyir halinde bulunan içten yanmalı
motorlara sahip araçların egzoz emisyonlarının azaltılması maksadıyla periyodik
bazda muayeneler yapılmaktadır. Bu noktada muayenelerde etkinliği sağlamak
üzere de kameralı izleme sistemleri devreye alınmış, yetkili ölçüm istasyonları
için kriterler geliştirilmiş ve usulsüz işlemlere dair cezalarda artış sağlanarak
caydırıcılık sağlanmıştır. Ayrıca egzoz muayenesi gerçekleştirmeyen araç
sahiplerinin kısa mesaj ile uyarılması ve aynı şekilde bu araçların trafikte seyir
esnasında tespit edilmesi amacıyla Savunma Sanayii Başkanlığı ile geliştirilen
Egzoz Elektronik Denetleme Sistemi (EGEDES) sistemi devreye alınmış ve
böylelikle muayene oranlarında % 30’dan fazla artış sağlanmıştır (T.C. Çevre,
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2022).

Bununla birlikte toplu taşımanın yaygınlaşması maksadıyla geliştirilen
Marmaray, hızlı tren gibi alternatif ulaşım projelerinin yanında Avrasya Tüneli,
Yavuz Selim ve Osmangazi Köprüleri, Çanakkale 18 Mart Köprüsü, yüksek
performanslı otobanlar gibi altyapı yatırımları ile de ulaşım bir yandan
kolaylaştırırken bir yandan da daha az yakıt tüketimi sonucu hem çevre hem de
hava kirliliğinin önlenmesi sağlanmıştır (Anadolu Ajansı, 2022). Aynı zamanda,
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 2053 Ulaştırma Vizyonu çerçevesinde
Ulaştırma ve Lojistik Strateji Planı (T.C. Ulaştırma ve ve Altyapı Bakanlığı,
2022) yayınlanmış; plan dahilinde ulaşım kaynaklı sera gazları ve hava kirletici
emisyonların azaltılması bağlamında hızlı tren projelerine yoğunluk verileceği,
taşımacılıkta demiryolunun karayoluna nadiren daha aktif kullanılacağı,
yeşil liman projelerinin destekleneceği ve şehir içi hareketliliği artırılması
bağlamında bisikletli ulaşımın ayrıca önceliklendirileceği belirtilmiştir.
Bu süreçte akaryakıt içeriğine yönelik de adımlar atılmış, zararlı bir ağır
metal olan kurşunun akaryakıtlarda kullanımı 2004 yılında yasaklanmış, ayrıca
karayolu ve denizyolu ulaşımında yakıt kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla kükürt
içeriğine sınırlama getirilmiştir.

Binalarda Dönüşüm

Barınma, konaklama, iş yapma, sağlık, eğitim ve eğlenme gibi birçok hizmeti
sunan binalar bu yönüyle önemli miktarda enerji tüketen, kaynak kullanan ve
atık oluşturan bir yapıdadır. Oldukça eski yapı stokuna sahip ve önemli bir

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 13