Page 26 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Türkiye Yüzyılında Sürdürülebilir Çevre

verilerine göre ülkemizin enerji yoğunluğu son 20 yıllık süreçte dörtte bir
oranında azalım (iyileşme) başarısı göstermiştir (T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı, 2022).
Keza Uluslararası Enerji Ajansı “2022 Enerji Verimliliği” Raporuna göre de
Türkiye G20 ülkeleri arasında 2021 yılında enerji yoğunluğunu iyileştirmede
dünyada en iyi ikinci ülke olmuştur (IEA, 2022). Bu durum bizlere, yürütülen
verimlilik çalışmalarının başarısını ve üretimde daha az enerji tüketen
teknolojilerin geliştirildiğini gösterdiği gibi, alım gücü ve çevresel hassasiyetin
gelişimine bağlı olarak tüketicilerce yeni ve enerji tasarruflu teknolojilerin
tercih edildiğini de göstermektedir.

Sanayide Dönüşüm

Ülke üretim ve kalkınma gücünün önemli göstergelerinden biri olan
sanayi, aynı zamanda çevresel emisyonların büyük bölümünden de sorumlu
bir durumdadır. Gerek oluşan zararlı emisyonların bertarafı gerek kaynakların
daha etkin kullanımı gerekse de alternatif hammaddelerin tesis edilmesi
amacıyla sanayide çok yönlü değişimler yapılmış, bu durum hem temel girdi
maliyetlerini azaltmış hem de çevresel riskleri azaltmıştır.
Sanayide dönüşüm sürecinde 2005 yılında başlatılan AB tam üyelik
müzakere süreci ve 2009 yılında açılan AB çevre faslı tetikleyici rol oynamış (TC
Dışişleri Bakanlığı, 2022), bu süre zarfında ülkemiz çevre mevzuatı AB çevre
mevzuatı ile uyumlu hale getirilmek üzere geliştirilmiş, bu meramda yüzü bulan
düzenleme hayata geçirilerek kurumsal ve teknik altyapı oluşturulmuştur. Bu
süreçte temiz üretim, entegre kirlilik ve kontrol (IPPC), yeşil OSB, endüstriyel
simbiyoz, sürdürülebilir üretim ve tüketim, sıfır kirlilik gibi kavramlar bu alanda
öne çıkan terimler olmuştur.
Sanayi faaliyetlerinde enerji ve hammaddenin etkin kullanımı, atık ve
emisyon oluşumunun asgari düzeye indirgenmesini öngören en temel
düzenlemelerden biri olan ve temiz üretimi esas alan entegre kirlilik önleme ve
kontrol yaklaşımına yönelik 2005 yılından bu yana birçok proje geliştirilmiş, AB
mevcut en iyi teknik referans dokümanları (BREF) dilimize çevrilmiş, sanayicimiz
için sektörel bazlı temiz üretim kılavuzları geliştirilerek sanayicinin kullanımına
sunulmuş, ülke sanayi altyapısının düşük karbonlu büyüme ile uyumlu hale
getirilmesi desteklenmiştir (Mevcut En iyi Teknik Referans Dokümanları; Atık
Yönetimi alanında Kılavuzlar).
Sektörel bazlı olarak da su ve enerji tüketimi yüksek seyreden tekstil
sektöründe temiz üretime geçiş noktasında 2011 yılında ilk yasal düzenleme
yapılmış, bu noktada firmaların temiz üretim planlarının hazırlayarak Bakanlığa
sunmaları talep edilmektedir (Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, 2015). 2021
yılı verilerini ele aldığımızda tekstil sektöründe hizmet veren işletmelerce

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 11