Page 22 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Türkiye Yüzyılında Sürdürülebilir Çevre

Keza iklim değişikliği ile mücadele başta olmak üzere uzun dönemli
strateji belgeleri hazırlanmış, ayrıca Ulusal Yeşil Mutabakat Eylem Planı (TC
Ticaret Bakanlığı, 2021) da hazırlanarak 2021 yılı temmuz ayında yürürlüğe
konulmuştur. 9 temel başlıkta 32 hedef ve 80 eylem içeren ve iklim değişikliği
ile mücadele, yeşil ve döngüsel bir ekonomi, sınırda karbon düzenlemesi,
sıfır kirlilik, sürdürülebilir tarım/ulaşım ve temiz enerji gibi alanları ihtiva eden
planda hiç şüphesiz en öne çıkan husus sınırda karbon düzenlemesi olmuştur.
Avrupa Birliği 2005 yılından beri uyguladığı emisyon ticaret sistemini (ETS)
daha dinamik kılmak, sanayi bazında rekabet gücünü korumak ve bölgesel
bazda iklim değişikliği ile daha etkin mücadele edebilmek adına, AB dışından
ithal edilen belirli ürün gruplarında ilgili ülkede herhangi bir ETS veya karbon
vergisi bulunmaması halinde ilave bir karbon emisyon bedelini tahsis etme
düşüncesiyle kabul ettiği bu düzenleme, büyük bir pazar ilişkisi içerisindeki
ülkemizi de etkilemesi hasebiyle ulusal bazda bir ETS’nin kurulma sürecini
hızlandırıcı etki oluşturmuştur (AKİB).
Ülkemizde ulusal bir emisyon ticaret sisteminin kurulması için uzun zamandır
çalışmalar yürütülmektedir. Ülkemizin küresel ve bölgesel bazda da rekabetine
de halel getirmeyecek sağlıklı bir uygulama için 10 yıldır üzerinde çalışılan
konunun içselleştirilmesi için de çok yönlü paydaş analizleri yapılmıştır. Gelinen
noktada AYM bu süreçte katalizör görevi sürmüş, sanayicinin desteği ile de
yakın zamanda ulusal ETS’nin kurulması ve hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
Bununla birlikte 2053 karbon nötr hedefimizin yasal altyapısını oluşturacak iklim
kanun taslağı da hazırlanmış, bu noktada sağlıklı bir yasal altyapı oluşturmak
üzere ülkemizde ilk kez bir iklim şurası düzenlenmiş, çıktıları iklim kanun
taslağına ışık tutmuştur (Birinci İklim Şurası, 2022).
Öte yandan 27. İklim Değişikliği Taraflar Konferansı (COP27) yüksek düzeyli
genel kurul oturumunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanımız
Sayın Kurum ülkemizin güncellenmiş yeni ulusal katkı beyanını (NDC) dünya
kamuoyu ile paylaşmıştır (Cop27 Zirvesi, 2022). Buna göre 2015 yılında ilan
edilen 2030 yılına kadar artıştan % 21 azaltma oranı % 41’e çıkarılmıştır. Bu
değer aynı zamanda 2030 yılına geldiğimizde yıllık bazda olması gerekenden
yaklaşık 500 milyon ton daha az emisyon anlamını taşımaktadır. Ülkemizin
hâlihazırda ulusal emisyonlarının 520 milyon ton civarında olduğunu göz
önüne aldığımızda bu değerin büyüklüğü daha rahat görülebilmektedir. 2023-
2030 yılları arasında önlenen toplam emisyon miktarının ise 2,7 milyar tonun
üzerinde olması öngörülmektedir. Hiç kuşkusuz bu azaltımlar uzun yıllardır
yürütülen yeşil dönüşüm çalışmalarının daha da ileri bir noktaya taşınması ile
mümkün olabilecektir.
Ulusal katkı beyanımız verilirken ilk defa ülke emisyonlarımızın zirve
yapacağı yıl olarak da en geç 2038 yılı bilgisi paylaşılmış, bu tarihten sonra
2053 net sıfır hedefimiz yolunda “yeşil kalkınma vizyonumuz” dâhilinde

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 7