Page 23 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

İrde Çetintürk Gürtepe - Fatih Turan - Fatma Varank

Hava kalitesi yönetimi, yukarıda anılan uluslararası işbirlikleri çerçevesinde
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile uyumlu şekilde, 12.
Kalkınma Planı (2024-2028), Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
Stratejik Planı (2024-2028) ve beraberinde sektörel stratejik plan ve programlar
ile yürütülmektedir.

3. Hava Kalitesi Yönetiminde Kullanılan Modelleme Uygulamaları

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, emisyon envanterinin
devamlılığını sağlamayı ve hesaplardaki belirsizliği mümkün olan en asgari düzeye
indirmeyi hedeflemektedir. Bu doğrultuda “yukarıdan-aşağıya” yaklaşımına
ilave olarak “aşağıdan-yukarı” yaklaşımı ile daha yüksek seviyede aktivite
verisi toplanması gerekmektedir. Bu amaçla; temel hava kirliliği kaynakları olan
sanayi, evsel ısınma ve ulaşım emisyonları için, hesaplama, emisyon dağılımı,
modelleme ve senaryo analizi yapabilen coğrafi bilgi sistemleri tabanlı “Hava
Emisyon Yönetim – HEY Portalı” yazılımı geliştirilmiştir (Gürtepe vd, 2014).
HEY Portalı, temel olarak noktasal kaynaklar, alansal kaynaklar, hareketli
kaynaklar, katı yakıt, emisyon hesaplama, emisyon dağılımı, meteoroloji ve
hava kalitesi modüllerinden oluşmakta olup kullanıcı yönetimi, harita işlemleri,
raporlama, yönetici paneli gibi birçok ilave alt modülleri de bulunmaktadır.
Noktasal kaynaklar modülünde çevre izni bulunan sanayi tesislerinin hava
emisyon ölçüm raporlarının sayısallaştırılması gerçekleştirilmekte olup,
günümüz itibariyle veri tabanında kayıtlı yaklaşık 12.000 sanayi tesisinin
sektörel dağılımı Şekil-2’de yer almaktadır. Ayrıca sanayi tesislerinin toplam
emisyon yüzdesine katkısı, emisyon seviyelerinin kümülatif değerlendirilmesi,
sektör/il/ülke sıralaması gibi bilgiler sunulmaktadır.

Şekil 2-HEY Portalı noktasal kaynakların sektörel dağılımı

22 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi