Page 25 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

İrde Çetintürk Gürtepe - Fatih Turan - Fatma Varank

Emisyon envanterinde ana kaynaklardan bir diğeri olan karayolu ulaştırma
emisyonları için EMEP/AÇA ortak rehberinde atfedilen hesaplama yazılımı
COPERT-5 (Calculations of Emissions from Road Transport-Karayolu Ulaşımı
Emisyon Hesaplama) kullanılmaktadır. COPERT ticari bir ürün olup, belirli bir
formatta araç tipleri, araç sayıları, yıllık kat edilen km, toplam kat edilen km, yıllık
ortalama sıcaklık, hız limitleri gibi çok detaylı bir aktivite veri seti ile çalışmaktadır.
Bu yazılım aracının da HEY Portalına entegre şekilde kullanımı ve emisyon
sonuçlarının da envanter raporlama şablonuna kaydedilmesi sağlanmaktadır.
Diğer ulaşım kaynaklarından denizcilik ve havacılık emisyonları için Ulaştırma
ve Altyapı Bakanlığınca paylaşılan aktivite verisine uygun detayda hesaplama
yazılım üzerinden gerçekleştirilmektedir.
HEY Portalı; 1990/t-2 zaman serisi için ilgili emisyon hesaplama sayfalarının
otomatik hazırlanmasını sağlamıştır. Raporlama şablonuna uygun şekilde
emisyon envanteri dosyaları, portal üzerinden elde edilmektedir.
Tamamlanan emisyon envanterinde kirleticilerin yıllık kütlesel debileri sektör/
alt sektör toplamları olarak yer almakta olup verinin hava kalitesi modeline
saatlik veri olarak gönderilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, yıllık kütlesel debiler
sırasıyla mekânsal dağılım ve zamansal dağılım işlemine tabi tutulmaktadır. Bu
amaçla, her sektör için özel bir gridleme algoritması geliştirilmiş olup, mümkün
olan en uygun ve erişilebilir proksilerin kullanımı sağlanmıştır. Emisyon dağılım
haritası temsili örneği Şekil 3’de yer almaktadır. Kullanılan başlıca proksiler
noktasal kaynaklar için sanayi tesisleri, evsel ısınma için yerleşim alanları, karayolu
ağı, organize sanayi bölgelerinin koordinatları olarak sıralanabilir.

Şekil 3-HEY Portalı Ulusal PM Emisyonları Dağılım Haritası temsili örneği; (ton/yıl)
Emisyon dağılım işlemi tamamlanan veri seti hava kalitesi modellemesine
girdi olarak kullanılmaktadır.

24 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi