Page 223 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Bilgi Sarıhan - Ramazan Acar Çakır - Aydın Uzun

İki tür kapsamında yapılan çalışmalardan ilki; ‘Doğal Ahlat (Pyrus Elaeagrifolia
Pall.) Populasyonlarindaki İri Meyveli Tiplerin Belirlenmesi, Moleküler
Karakterizasyonu, Vejetatif Çoğaltma Kapasiteleri İle Kurak-Yarikurak Alanlarda
Kullanim İmkânlarinin Belirlenmesi Ve Muhafazasi Ar-Ge Projesi’ (ÇEM,
2018) diğeri ise; ‘Doğal Alıç (Crataegus Spp.) Populasyonlarındaki İri Ve Sarı
Meyveli Tiplerin Belirlenmesi, Moleküler Karakterizasyonu, Vejetatif Çoğaltma
Kapasiteleri İle Kurak-Yarıkurak Alanlarda Kullanım İmkânlarının Belirlenmesi
Ve Muhafazası Ar-Ge Projesi’ dir (ÇEM, 2022).
Moleküler Karakterizasyon Çalışmaları ve Doku Kültürü Analizleri yapılan
genotipler arasında yüksek düzeyde varyasyonlar tespit edilmiştir. Meyve
iriliği ve bazı ağaç özellikleri bakımından öne çıkan ve değişik amaçlar (kurak
alan ağaçlandırması, park-bahçe bitkilendirilmesi ve meyve verimi vb.) için
kullanılabilecek dirençli ve genetik olarak kaliteli genotipler belirlenmiştir.
Belirlenen genotiplerin aşı ile çoğaltılarak koruma altına alınması sağlanmıştır.
Bu bağlamda, ülkemiz genelinde kurak ve yarı kurak bölgelerde yer alan
20’den fazla ilimizden yaklaşık 100 adet doğal ahlat ve alıç ağaçları tespit
edilmiş; iri meyveli, sağlıklı görünüme sahip, ekstrem yerlerde yetişmiş
ağaçlardan aşı kalemleri, yaprak ve meyve materyalleri alınarak bu iki türümüze
ait aşı parselleri ve genetik materyal bahçeleri üç ilde (Isparta, Burdur ve
Kayseri) kurulmuştur (Şekil 14).

Şekil 14: 2022 yılı; Ahlat (solda) ve Alıç (sağda) gen kaynakları bahçesi
(Yazarın kendi arşivinden, 2022)
Gen kaynakları bahçelerinin kurulması ve iklim direncine katkıları göz ardı
edilemeyecek öneme sahiptir. Yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan bu doğal
türlerden kurulan gen kaynakları bahçeleri sayesinde, iklim değişimine uyum
kapsamında kurak alanların ağaçlandırıması, çölleşme ve erozyonla mücadele
edilmesi amaçlanmaktadır. Su kısıtı bulunan ülkeler arasında yer alan ülkemizin
gelecekte su sıkıntısı çeken ülkeler arasında olabileceği göz önüne alınarak,
şehirlerimize yapılacak park ve bahçelerin ağaçlandırılmasında minimum
su ihtiyacı gerektiren bu türlerin fidan üretim devamlılığının sağlanması

222 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi