Page 224 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Kurak ve Yarı Kurak Alanlarda İklim Dirençli Bitkilerin Kullanılması

hedeflenmektedir. Ayrıca, iri ve kaliteli meyveleri sayesinde, kurak ve yarı
kurak alanlarda yapılacak ağaçlandırma çalışmaları neticesinde kırsal alanda
yaşayan yöre halkına ekonomik gelir sağlanması da hedefler arasındadır.
İklim dirençli bitkilerden olan bu iki tür; hava, su ve toprağı korumayı içeren
Yeşil Dönüşüm hedefleri kapsamında biyolojik çeşitliliğin korunması ve yeni
yutak alanları oluşturma çalışmalarında kullanılarak Net Sıfır Emisyon hedefine
katkı sağlayacaktır. Ayrıca, akademik camia için bu türler, bilimsel çalışmalarda
kullanılmak üzere materyal (gen materyalleri) temin edilmesi açısından da önemli
bir kaynak oluşturacaktır. Bu iki türü daha yakından tanımlamak gerekirse:
• Ahlat (Pyrus elaeagrifolia), Rosaceae familyasına ait olan Pyrus elaeagrifolia,
Anadolu’da yaygın yetişme bölgelerine sahip olan yabani armut türüdür.
Yaklaşık 10 tür çeşitliliğine sahip olan ahlat; muşmula ve armut gibi
meyve ağaç türlerine anaç olarak kullanılmaktadır. Anayurdu Anadolu
olarak kabul edilen türün yetiştiği alanlar Türkiye, Ukrayna ve Güneydoğu
Avrupa’dır (Özbek, 1978). Gıda ve tıp alanlarında kullanımı olan bu türün
kış soğuklarına ve diğer Pyrus türlerinin yetişmesine uygun olmayan kurak
ve kireçli koşullarda yetiştiği tespit edilmiştir (Lombard vd., 1987).
• Alıç (Crataegus spp.), Rosaceae familyası, Crataegus cinsi içerisinde
yer alan türün dünya üzerinde yaklaşık 200 çeşidi bulunmaktadır.
Genellikle kuzey yarım kürede ılıman iklim koşullarında yayılış
gösterdiği bilinmektedir (Gültekin, 2007). Alıç gen kaynakları açısından
gen merkezlerinden biri olarak Kabul edilen ülkemizde yaklaşık 20
tür çeşitliliği bulunmaktadır (Özdeveci, 2006). Kuzeydoğu Anadolu,
Avrupa, Kıbrıs, Suriye ve Kuzey Irak bölgeleri alıçın anavatanı olarak
kabul edilmektedir (Anonim, 2019). Gıda, yem, tıp, kozmetik, peyzaj,
park, bahçe, canlı çit alanlarında kullanımının yanında elma, armut ve
muşmula için anaç olan bu türün yetiştiği çevre ve yetişme koşulları
göz önüne alındığı zaman kuraklığa dayanım özelliği olduğu ortaya
konan bu türün kurak ve yarı kurak bölgelerin ağaçlandırılmasında
kullanılmaktadır (Akça, 2020).

3.4. Çalışma Konsepti Oluşturma, Bitki Ekim/Dikim Faaliyetleri ve Arazi
Hazırlığı Aşamasında Bazı Önemli Hususların Uygulanması
ÇEMGM ve paydaşları, kuraklık ve diğer sorunların olduğu bölgelerde
bitkilendirme (bitki ekim/dikim) çalışmalarında başarıyı artırmak için bazı
önemli hususların uygulanmasına dikkat çekmektedir. Bu tür sahaların ıslahını
sağlamak amacıyla yürütülen bitkilendirme çalışmaları oldukça zahmetli olduğu
ve yüksek maliyetli olmasa da ekonomik bir kaynak gerektirdiği bilinmektedir.
Bu nedenle, saha çalışmalarınının sürdürüleblirliğini desteklemek amacıyla
yeterli ekonomik kaynağın ve deneyimli personelin sağlanması, çalışmanın
hedeflerine ve hedef kitlesine ulaşmasını olumlu yönde etkilemektedir.

223
Özel Sayı / 2024