Page 202 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Kurak ve Yarı Kurak Alanlarda İklim Dirençli Bitkilerin Kullanılması

ve Güneydoğu Anadolu topraklarının toprak erozyonuna karşı korunaksız
olması, bunun yanında arazi tahribatınında sürece dahil olması bu bölgeleri
çölleşmeyle karşı karşıya getireceği aşikârdır.
Bölgedeki doğal çevre, insanlar ve diğer canlıları olumsuz yönde etkileyen
çölleşme; ekolojik ve ekonomik kayıplara neden olarak gıda ve su kıtlığı,
hastalık, işsizlik ve göç gibi yaşamsal faaliyetleri tehdit etmektedir.
İklim, su, toprak, arazi örtüsü ve arazi kullanımı, topoğrafya ve jeomorfoloji,
sosyo-ekonomi ve yönetim kriterlerinin kullanıldığı modelde, ÇEMGM ve
TÜBİTAK-BİLGEM işbirliği tarafından ortaya konan ‘Türkiye Çölleşme Hassasiyet
Haritası’na (Şekil 2) göre, çölleşmeye meyilin özellikle kuraklık indislerinin ortaya
koyduğu kurak ve yarı kurak alanların bulunduğu bölgelerde (İç Anadolu ve
Güneydoğu Anadolu) yoğun olarak tespit edilmiştir. Ülkemizin %22,5’i yüksek
riskli çölleşme tehdidi altında olup, %50,9’u orta, %18’i zayıf hassasiyet grubunda
yer almaktadır (ÇEM, 2015). Türkiye’deki orman alanlarının yalnızca %0,36’sı
yüksek çölleşme hassasiyetine sahipken, %30,79’u orta ve %68,86’sı düşük
düzeyde çölleşme hassasiyetindedir. Tarım alanlarında çölleşme hassasiyeti
daha yüksek derecede olup; tarım alanlarının yaklaşık olarak %26,25’i yüksek,
%64,77’ si orta ve %8,98’i ise düşük derecede çölleşme hassasiyeti altında
bulunmaktadır. Mera alanlarının ise yaklaşık % 34,56’sı yüksek, %52,45’i orta ve
%12,99’u düşük çölleşme hassasiyetine sahiptir. Konya gibi yarı kurak iklim
özelliği gösteren bölgelerimiz, çölleşme tehditi altındaki tehlikeli (koyu kırmızı
uyarı) alanları oluşturmaktadır. Konya-Karapınar, Iğdır-Aralık ve Urfa-Ceylanpınar
çok yüksek hassasiyeti gösteren bölgeler olarak görülürken, Tuz Gölü havzası,
Ereğli-Karaman bölgesi, Urfa-Ceylanpınar-Mardin-Batman hattı ile Eskişehir
çevresi orta ve yüksek hassasiyet grubunu oluşturmaktadır (ÇEM, 2015).

Şekil 2: Türkiye Çölleşme Hassasiyet Haritası (ÇEM, 2015)

201
Özel Sayı / 2024