Page 155 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

İskender Demirtaş, Günay Erpul

Şekil 1. RUSLE modeli ve eşitlikte kullanılan veri setlerinin hazırlanış iş akış
diyagramı.
DEMİS, 813 Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu’nun (OMGİ) 2004-
2014 yıllarını kapsayan, 5 yıl ve üzerinde veriye sahip istasyonların dakikalık
verileri kullanılarak olay bazlı R değerleri hesaplanmış ve yıllık değerlere
dönüştürülmüştür. Kendi bölgesinde her bir istasyon için R değerlerinin uzun
yıllar yıllık ortalaması alınarak yıllık R değerleri hesaplanmış ve R faktör haritası
üretilmiştir (Şekil 3a) (Wischmeier ve Smith 1978; Foster vd., 1987; Renard vd.,
1997; Erpul vd., 2016; Panagos vd., 2017).
DEMİS, yağışın aşındırma gücünü dakikalık yağış verilerinden bireysel
yağışların enerji (E, MJ ha-1) ve şiddetlerini (I, mm s-1) sırasıyla Eş. (2) ve (3)
kullanarak hesaplamıştır (Brown ve Foster, 1987).
= 0,29 × (1 − 0,72 (0,05× )) (2)
I = Pm/t (3)
Ri = i × ( 30)i (4)
Pm: yağış miktarı (mm) ve t: yağış süresidir (s). Herhangi bir yağışın R değeri
yağış enerjisinin birim zamanda belirli bir yüzey alanına iletmiş olduğu enerji
miktarı (Ri, MJ ha-1 mm s-1), ilgili yağışın enerjisi ile 30 dakikalık en yüksek
şiddetinin (I30, mm s-1) çarpılmasıyla hesaplanmıştır Eş. (4) (Renard vd., 1997).
DEMİS, ülke genelinde dağılım gösteren 23453 jeo-referanslı toprak örneği
verilerinden toprak erozyon duyarlılığı faktörü üretilmiştir. K faktörünün tahmin
edilmesi için gerekli toprak parametrelerinin varlığına bağlı olarak, üç farklı
denklem ile K değerleri hesaplanmış ve veri kalitesini değerlendirmek amacıyla
regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Belirlenen K faktörü sonuçlarını
değerlendirmek için nomograf (Wischmeier vd., 1971), Römkens vd., (1986,

154 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi