Page 179 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6
P. 179

Emel Ünal



                   İklim  değişikliğinin  en  önemli  nedeni  insan  faaliyetlerinin  neden  olduğu
                 sera gazlarının  atmosferdeki yoğunluğunun artması sonucunda yeryüzünden
                             10
                 yansıyan ışınların atmosferde hapsolmasıdır. Bu durum da tabiri caizse sera
                 içerisindeki gibi bir ortam yaratarak aşırı ısınmaya neden olmaktadır. Bu ne-
                 denle iklim değişikliği ile mücadelede öncü adım olarak sera gazı emisyon-
                 larının azaltım politikalarının ve uygulamalarının hayata geçirilmesi hedeflen-
                 mektedir.
                   Azaltım, insanın iklim sistemi üzerinde yarattığı baskıyı hafifletmeyi amaç-
                 layan yine insan faaliyetleriyle yapılan müdahaleyi anlatmaktadır (Talu, 2015:
                 29). BMİDÇS, tüm taraflara yükümlülüklerini ve kapasitelerini dikkate alarak
                                                                       11
                 iklim değişikliğini azaltmaya yönelik tedbirler içeren programlar oluşturmala-
                 rını ve yerine getirmelerini öngörmektedir (https://unfccc.int/topics/introdu-
                 ction-to-mitigation). Bunlar, daha temiz içerikli faaliyetleri teşvik etmek veya
                 büyük  miktarlarda  sera  gazına  neden  olan  faaliyetleri  caydırmak  amacıyla
                 geliştirilen ekonomik faaliyetleri hedeflemektedir. Azaltım örnekleri arasında
                 güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş, karbon salımını
                 azaltan ulaşım alternatiflerine yatırım, tarımda doğa temelli çözümlerin des-
                 teklenmesi, yutak alanların korunması ve artırılması ile tüketim alışkanlıkları-
                 nın değiştirilmesi yer almaktadır (United Nations Development Programme
                 [UNDP], 2023).

                   2.2. İklim Değişikliği İle Mücadelede İklim Değişikliğine Uyum
                   İklim  değişikliği  meselesinin  diğer  ana  unsuru  ise  iklim  değişikliğinin
                 etkilerine uyum sağlamaktır. İklim hâlihazırda sürekli değişim göstermektedir.
                 İnsan faaliyetleri sonucu bu değişim kısa bir döneme sıkıştığından değişimler
                 yakından gözlemlenebilmekte ve hissedilmektedir. Doğal kaynakların azalması,
                 geçim kaynaklarının yitirilmesi ve bu sebeplerle göçlerin yaşanmasından dolayı
                 çatışma ve şiddet ortamının artması (Tuğaç, 2023: 146), azaltım kadar uyumun
                 da son yıllarda önemle üzerinde durulması gereken bir konu hâline geldiği
                 gerçeğini ortaya koymaktadır. Bunun yanı sıra artık değişen iklimin etkileri gün
                 geçtikçe artmaktadır ve bu gerçekle yaşamak için değişikliklere uyum sağla-
                 mak gerekmektedir.
                   İklim değişikliğine uyum “iklim değişikliğinin olası ya da mevcut olumsuz et-
                 kilerini önlemeye, muhtemel zararları en aza indirmeye veya ortaya çıkabilecek
                 10   Dünya genelinde 2022 verilerine göre Çin, Amerika ve Hindistan en çok sera gazı emisyonu-
                 na sahip ülkelerdir. Detaylı bilgi için bkz. https://www.statista.com/statistics/271748/the-largest-
                 emitters-of-co2-in-the-world/ (ET: 10.05.2024).
                 11   İklim değişikliğinin hukuksal altyapısını oluşturan ve uluslararası iş birliklerinin ana kurallarını
                 koyan BMİDÇS’nin en göze çarpan özelliği “Ortak Fakat Farklılaştırılmış Sorumluluklar ve Göreli
                 Yeterlikler İlkesi”dir (Common but Differentiated Responsibilities and Respective Capabilities/
                 CBDR-RC). Bu ilke; iklim değişikliği ile mücadelede ülkelerin farklı kapasiteleri ve sorumlulukları
                 olduğunu kabul eden uluslararası alanda anlam kazanan bir ilkedir.



                178 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi
   174   175   176   177   178   179   180   181   182   183   184