Page 179 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

Emel Ünal

İklim değişikliğinin en önemli nedeni insan faaliyetlerinin neden olduğu
sera gazlarının atmosferdeki yoğunluğunun artması sonucunda yeryüzünden
10
yansıyan ışınların atmosferde hapsolmasıdır. Bu durum da tabiri caizse sera
içerisindeki gibi bir ortam yaratarak aşırı ısınmaya neden olmaktadır. Bu ne-
denle iklim değişikliği ile mücadelede öncü adım olarak sera gazı emisyon-
larının azaltım politikalarının ve uygulamalarının hayata geçirilmesi hedeflen-
mektedir.
Azaltım, insanın iklim sistemi üzerinde yarattığı baskıyı hafifletmeyi amaç-
layan yine insan faaliyetleriyle yapılan müdahaleyi anlatmaktadır (Talu, 2015:
29). BMİDÇS, tüm taraflara yükümlülüklerini ve kapasitelerini dikkate alarak
11
iklim değişikliğini azaltmaya yönelik tedbirler içeren programlar oluşturmala-
rını ve yerine getirmelerini öngörmektedir (https://unfccc.int/topics/introdu-
ction-to-mitigation). Bunlar, daha temiz içerikli faaliyetleri teşvik etmek veya
büyük miktarlarda sera gazına neden olan faaliyetleri caydırmak amacıyla
geliştirilen ekonomik faaliyetleri hedeflemektedir. Azaltım örnekleri arasında
güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş, karbon salımını
azaltan ulaşım alternatiflerine yatırım, tarımda doğa temelli çözümlerin des-
teklenmesi, yutak alanların korunması ve artırılması ile tüketim alışkanlıkları-
nın değiştirilmesi yer almaktadır (United Nations Development Programme
[UNDP], 2023).

2.2. İklim Değişikliği İle Mücadelede İklim Değişikliğine Uyum
İklim değişikliği meselesinin diğer ana unsuru ise iklim değişikliğinin
etkilerine uyum sağlamaktır. İklim hâlihazırda sürekli değişim göstermektedir.
İnsan faaliyetleri sonucu bu değişim kısa bir döneme sıkıştığından değişimler
yakından gözlemlenebilmekte ve hissedilmektedir. Doğal kaynakların azalması,
geçim kaynaklarının yitirilmesi ve bu sebeplerle göçlerin yaşanmasından dolayı
çatışma ve şiddet ortamının artması (Tuğaç, 2023: 146), azaltım kadar uyumun
da son yıllarda önemle üzerinde durulması gereken bir konu hâline geldiği
gerçeğini ortaya koymaktadır. Bunun yanı sıra artık değişen iklimin etkileri gün
geçtikçe artmaktadır ve bu gerçekle yaşamak için değişikliklere uyum sağla-
mak gerekmektedir.
İklim değişikliğine uyum “iklim değişikliğinin olası ya da mevcut olumsuz et-
kilerini önlemeye, muhtemel zararları en aza indirmeye veya ortaya çıkabilecek
10 Dünya genelinde 2022 verilerine göre Çin, Amerika ve Hindistan en çok sera gazı emisyonu-
na sahip ülkelerdir. Detaylı bilgi için bkz. https://www.statista.com/statistics/271748/the-largest-
emitters-of-co2-in-the-world/ (ET: 10.05.2024).
11 İklim değişikliğinin hukuksal altyapısını oluşturan ve uluslararası iş birliklerinin ana kurallarını
koyan BMİDÇS’nin en göze çarpan özelliği “Ortak Fakat Farklılaştırılmış Sorumluluklar ve Göreli
Yeterlikler İlkesi”dir (Common but Differentiated Responsibilities and Respective Capabilities/
CBDR-RC). Bu ilke; iklim değişikliği ile mücadelede ülkelerin farklı kapasiteleri ve sorumlulukları
olduğunu kabul eden uluslararası alanda anlam kazanan bir ilkedir.

178 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi