Page 24 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Ülke Planlamada Kentsel Dönüşümün Yeri:
Türkiye Mekânsal Strateji Planı Örneği

ilgili diğer konular, Türkiye MSP’nin önceliklerinden başlayarak, hedeflerinde,
stratejilerinde ve eylemlerinde değerlendirilmektedir. Türkiye MSP’nin
önceliklerinden bir tanesi doğa kaynaklı afet risklerinin ortaya konulması ve
yerleşmelerin dayanıklılığının sağlanmasıdır. Deprem, kütle hareketleri, sel,
taşkın gibi jeolojik/hidrojeolojik afetler ile kuraklık, fırtına, aşırı sıcaklık gibi
iklim değişikliğine bağlı meteorolojik afetler ile insan kaynaklı yangınlar,
biyolojik afetlerin tespit edilmesi, yerleşim alanlarında doğa kaynaklı afet
risklerinin ve tehlikelerinin ortaya konulması ve buna bağlı kentsel dönüşüm
uygulamaları ve dayanıklı yapı stoku konularını kapsamaktadır. Bir diğer
öncelik ise yerleşmelerde yaşam ve mekân kalitesinin artırılması konusu olup
yaşam kalitesi, yaşanabilir şehirler ve yerleşmeler, insan odaklılık, yeşil şehirler,
yeşil alanlar ve yeşil koridorlar, akıllı şehirler, herkes için spor, yeterli ve herkes
tarafından erişilebilir donatı alanları, kaliteli mimari ve fiziksel çevre, konut ve
barınma, sürdürülebilir ve sağlıklı çevre, teknik altyapı, güvenlik ve erişilebilirlik
konularını kapsamaktadır.
Türkiye MSP içerisinde kentsel dönüşüm dayanıklılık ve yaşanabilirlik temel
kavramları altında değerlendirilmektedir. Türkiye MSP’nin ikinci hedefi, “Afet
Risklerine Karşı Dayanıklılık” olup, bu kapsamda yaşanabilir, afetlere duyarlı ve
dayanıklı bir ülke mekânı söz konusu olduğunda başta doğal afet olmak üzere
tüm yerleşme birimlerinde ve ekonomik sektörlerde bütünleşik afet risklerine
karşı dayanıklılık sağlanması hedeflenmektedir. Bu kapsamda Türkiye MSP’nin
stratejilerinden bir tanesi “Strateji 02.01. Doğa ve insan kaynaklı afet risklerinden
kaynaklanan can ve mal kayıplarının önlenmesi” olarak belirlenmiştir. Bu
amaca yönelik olarak, öncelikle verilerin bir arada değerlendirilmesine olanak
sağlayan bütünleşik afet, zarar görebilirlik, maruziyet envanterleri ile duyarlılık,
tehlike, risk haritaları oluşturulması hedeflenmiştir. Bu veriler çerçevesinde de
afetlere yönelik risk azaltımı, müdahale ve iyileştirme çalışmaları yapılacaktır.
Bunun yanı sıra aktif fay zonları haritalandırılacak ve fay sakınım zonları
belirlenecektir. İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik ve Mikro bölgeleme
Etütlerinin kapsamı genişletilerek, aktif fay zonlarına yönelik paleosismoloji
çalışmaları yapılması hedeflenmektedir. Bu sayede fay sakınım zonu kriterleri
belirlenerek, aktif faylar etrafında yapılaşmanın ve planlama kararlarının
kontrol altında tutulması sağlanacak olup bu kriterler ülkemizdeki tüm aktif fay
zonlarında uygulanacaktır. Özellikle Türkiye’nin doğu bölgelerinde deprem
başta olmak üzere çığ düşmesi ve heyelan gibi doğa kaynaklı afet riskleri bir
arada görülmektedir. Doğa kaynaklı afet tehlikelerine maruz kalan yerleşimlere
yönelik analizler yapılarak, bu yerleşimlerde bulunan risk altındaki mevcut yapı
stokunun ortaya konması hedeflenmektedir.
Türkiye MSP’nin kentsel dönüşüm ile ilişkili eylemlerinden bir tanesi Strateji
02.01’in altında yer alan “02.02.01 Başta deprem olmak üzere taşkın, heyelan,
sel, kuraklık vb. afet risklerine karşı dayanıklı kentsel gelişme sağlanacaktır.”

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 9