Page 26 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Ülke Planlamada Kentsel Dönüşümün Yeri:
Türkiye Mekânsal Strateji Planı Örneği

Sonuç olarak, Güneydoğu’da 6 Şubat 2023 depreminin yıkıcı etkilerinin
yaşandığı Kahramanmaraş ili ve komşuluğundaki iller; Batı’da İzmir, Aydın
ve Manisa; Marmara’da İstanbul, Kocaeli, Yalova, Bursa, Sakarya ve Düzce;
Doğu Karadeniz’de Ordu, Giresun, Trabzon ve Rize ve Doğu’da Van, Bitlis,
Erzincan ve Erzurum öncelikli eylem alanları olarak öne çıkmaktadır (Şekil 1).
Tezer’in (2021) de vurguladığı gibi, özellikle bu bölgelerde yapılacak kentsel
yenileme, kentsel dönüşüm ve diğer sağlıklaştırma çalışmalarında doğal
tehlikelerin çoklu-tehlike analizi ile bütünleşik ele alınması sürdürülebilir
kentlerin ve toplumların inşasını destekleyecek ve kentlerimizin afet riskine
karşı dirençliliğini artıracaktır.
Türkiye MSP’nin beşinci ve kentsel dönüşüme yönelik temel strateji ve
eylemleri kapsayan hedefi ise “Yerleşmelerde Yaşanabilirliktir”. Kapsayıcı,
afetlere duyarlı ve yaşanabilir bir ülke mekânı oluşturmak için en önemli
adımlardan biri tüm yerleşmelerde yaşanabilirliğin artırılmasıdır. Kentsel ve
kırsal bütün yerleşim birimlerinde yaşam kalitesinin artırılması ile kapsayıcı,
kentsel dönüşüm sağlanarak afetlere duyarlı ve sıfır atık yönetimi ile
yaşanabilir yerleşimlerin oluşturulması hedeflenmektedir. Kentsel dönüşümün
sürdürülebilirlik ilkelerine uygun olarak yerinde, yere özgü ve katılımcı
süreçlerle gerçekleştirilmesine yönelik strateji ve eylemler geliştirilmiştir.
Bu hedef kapsamında Türkiye MSP’nin stratejilerinden biri “Strateji 05.02.
Kentsel dönüşümün sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde yerinde, yere
özgü ve katılımcı süreçlerle gerçekleştirilmesi” olup, temel kentsel dönüşüm
eylemleri bu strateji altında yer almaktadır. Kentsel dönüşüm uygulamaları
ülkemizin karşı karşıya bulunduğu doğa kaynaklı afet risklerine karşı dayanıksız
olan veya fiziksel ve ekonomik ömrünü tamamlamış konut ve konut dışı
alanların yenilenmesine olanak sağlamaktadır. Kentsel dönüşüm uygulamaları
gerçekleştirilirken doğal çevrenin ve kentsel dokunun korunması ve toplumsal
sürdürülebilirliğin sağlanması hedeflenmektedir. Ülkemizde dönüştürülmesi
gereken yaklaşık 6,7 milyon konut bulunduğu bilinmektedir. Bu konutların 1,5
milyonu vatandaş, TOKİ ve yerel yönetimlerin iş birliği ile dönüştürülmüştür.
Önümüzdeki 20 yıl içerisinde 5,2 milyon konutun dönüşümünün sağlanması
hedeflenmektedir.
“Strateji 05.02. Kentsel dönüşümün sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde
yerinde, yere özgü ve katılımcı süreçlerle gerçekleştirilmesi” altında yer alan
eylemler, Türkiye MSP’nin kentsel dönüşüm konusundaki temel eylemlerini
oluşturmaktadır (Tablo 1). Türkiye MSP’nin kentsel dönüşüme yönelik
eylemlerinin uygulama aşamasında bakanlıklar, yerel yönetimler, TOKİ, meslek
odaları, birlikler ve sivil toplum kuruluşları iş birliği içerisinde çalışacaktır.

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 11