Page 22 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Ülke Planlamada Kentsel Dönüşümün Yeri:
Türkiye Mekânsal Strateji Planı Örneği

tarafından belgenin onaylanması zorunlu hale getirilmiştir. Bu nedenle, kentsel
dönüşüm uygulamaları kapsamında üst ölçekli ve yerel ölçekli planlar kadar
etkin bir rol oynamaktadır. Bu rapor kapsamında Kentsel Dönüşüm Strateji
Belgesi’nin içeriğinde, hazırlandığı yerleşim bütünündeki kentsel dönüşüm
uygulamalarının ana kararları ve bu kararların uygulamasına yönelik adımlar üst
ölçek planlarla ilişkili ve bütüncül bir yaklaşım gözetilerek yer almaktadır. Buna
ek olarak kent bütünündeki analizleri, dönüşüm kapsamında önceliklendirme
çalışmalarını, yasal dayanakları, finansman yöntemini, uygulama takvimini ve
tasarım kriterlerini içermesi gereken Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesinin
hazırlanmasına yönelik adımları içermektedir. Bu rapor, kentsel dönüşüm
uygulamalarının ülke bütününde uyumlu hale gelmesin yönelik bir ön adım
niteliği taşımaktadır.
Kentsel dönüşüm olgusunun Türkiye’nin üst ölçekli plan ve strateji
belgelerindeki mevcut durumu, dönüşümün afet risklerinin azaltımı, yaşam
ve mekan kalitesinin artırılması ve tarihi alanların canlandırılması amaçlarına
yönelik gerçekleştirilmesinin altını çizmektedir. Bunun yanı sıra kentsel
dönüşümün sosyal ve toplumsal boyutlarına yönelik kararlar ile, bütüncül ve
esnek planlama yaklaşımına yönelik bir yaklaşıma geçildiği görülmektedir.
Tüm bu kapsamda, Türkiye’de yasal, yönetsel ve üst ölçekli planlar bağlamında
kapsayıcı ve operasyonel yaklaşım eksikliği ve gerekliliği Türkiye MSP
sürecinde kentsel dönüşümün derinlemesine irdelenmesine olanak tanımıştır.
Bu bağlamda çalışmanın takip eden bölümleri Türkiye MSP sürecinde kentsel
dönüşümün ele alınış biçimini ortaya koymakta ve kentsel dönüşüme yönelik
belirlenen hedef, strateji ve eylemleri içermektedir.

3. Türkiye MSP Süreci

Kentlerde değişen ve dönüşen ihtiyaçlarla birlikte geleneksel planlama
yaklaşımından daha çok stratejik planlama anlayışı benimsenmeye başlamıştır.
Stratejik planlar özellikle katılımcı süreçleriyle çok katmanlı ve çok aktörlü
planlar haline gelmiştir. 2000’li yılların başından itibaren Türkiye’de de
planlama anlayışı bu yönde gelişmeye başlamış 2009 Kentleşme Şûrası sonrası
2013 yılında T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından
“Mekânsal Strateji Planlaması Hazırlama, Uygulama ve İzleme Süreci Yöntem
ve Esaslarının Belirlenmesi Projesi” hazırlanmıştır. Bu şekilde Türkiye’de
mekânsal strateji planına yönelik ilk adımlar atılmış olup, 2018 yılında 3194
sayılı İmar Kanunu’nda yapılan değişikliklerle resmi olarak tanımlanmıştır.

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 7