Page 120 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Dirençli Şehirler İçin Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımında Sismik İzolasyon

Sismik izolasyonun tipik az-orta katlı betonarme ve çelik binalar ile köprüler
dışında çok çeşitli başka tür yapılarda da uygulamaları mevcuttur:
• Sıvı Metal Soğutmalı Nükleer Reaktörlere özel sismik izolasyon
uygulaması Yoo vd. (2000) tarafından geliştirilmiştir.
• Ahşap yapılar, hafif olmaları ve göçmeye gitmeden ileri seviyede
inelastik deformasyon yapabilmeleri nedeniyle genellikle iyi bir deprem
davranışı sergilediklerinden sismik izolasyon bu yapılarda çok fazla
uygulanmamıştır. Ancak, ahşap yapılarda inelastik davranış sonucunda
ortaya çıkan hasarların tamirinin zor ve pahalı olması sebebiyle sismik
izolasyonun tercih edildiği durumlar da mevcuttur (Symans vd. 2002).
Örneğin Montreal, Kanada’da iki katlı bir ahşap çerçeve sisteme sahip
ev 15 adet kayıcı mesnedin kullanıldığı bir sismik izolasyon sistemine
sahiptir. San Franscisco, ABD’de ise çerçeve sisteme sahip dört katlı
bir ahşap bina 1989 Loma Prieta Depremi’nde hasar gördükten sonra
kayıcı mesnetler kullanılarak güçlendirilmiştir.
• Heykel, vb. sanat nesneleri ve ileri teknoloji ürünü cihazların korunmasına
yönelik olarak Kat İzolasyon Platformları geliştirilmiş olup bunların
kritik ekipmanın deprem etkilerinden korunmasında güvenilirliği Alhan
ve Gavin (2005) tarafından ortaya konmuştur. Bu tür platformlara son
dönemden bir örnek, Sorace vd. (2016) tarafından sunulmuştur.
• Sıvı Depolama Tanklarının sismik izolasyon yöntemiyle deprem
güçlendirmesine yönelik nümerik bir araştırma çalışması Colombo
ve Almazan (2017) tarafından gerçekleştirilerek bu sayede göçme
olasılığının %90 oranında azaldığını göstermişlerdir.
• Sismik izolasyonlu Nükleer Güç Santrallerine ilişkin kapsamlı bir literatür
taraması Whittaker vd. (2018) tarafından sunulmuştur. Dördü Fransa’da,
ikisi Güney Afrika’da olmak üzere dünyada çalışan toplam 6 adet sismik
izolasyonlu nükleer güç santrali olduğu, hepsinin 1970’li yıllarda inşa
edilmiş kauçuk izolatörlere sahip olduğu bilgisine yer verilmiştir.
• Sismik izolasyon uygulamasının yaygın yer bulamadığı bir başka
yapı tipi Hafif Çelik Çerçeve yapılardır. Can güvenliğini ciddi şekilde
tehdit edecek göçme riski az olmasına karşın düşük-orta seviyede
depremlerde bile büyük göreli kat ötelemeleri ve inelastik davranışa
bağlı hasarlar gözlendiğinden sismik izolasyondan faydalanabilecek
yapılardır (Jampole vd., 2020).
• Çok yakın zamanda Çelik Depolama Rafları için eğri yüzeyli sürtünmeli
izolatör prensibine dayanan özel sismik izolasyon sistemleri geliştirilmiş
ve raf katlarındaki ivmelerin azaltıldığı nümerik ve deneysel olarak
gösterilmiştir (Tagliafierro vd., 2021).

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 105