Page 85 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Mehmet Emin Birpınar, Ülkü Yetiş vd.

geleneksel ürünlere gerçek ve güvenilir çevre dostu alternatifler sunarak
tüketicilerin bilinçli seçimler yapmasına ve yeşil geçişte aktif bir rol oynamasına
olanak tanımaktadır.
AB Eko-etiketi tüm yaşam döngüleri boyunca çevresel etkisi azaltılmış
ürünleri teşvik etmeyi ve tüketicilere ürünlerin çevresel etkileri hakkında doğru,
yanıltıcı olmayan, bilime dayalı bilgiler sağlamayı amaçlayan gönüllü bir eko
etiket ödül programıdır. Gönüllü bir program olduğu için üreticiler, ithalatçılar ve
perakendeciler mal ve hizmetleri için etiket başvurusunda bulunmayı seçebilirler.
Ayrıca, AB Eko-etiketi bir EN ISO 14024 Tip I eko-etiketleme sürecidir.
Tüketicilerin AB Eko-etiket uygulamaları ya da tüketicilerin ekoetiketli
ürünlere yönelmeleri, 2050 iklim nötr hedefine ulaşmak, döngüsel ekonomiye
geçmek ve toksik olmayan bir çevre için sıfır kirlilik amacını gerçekleştirmek
gibi Avrupa Yeşil Mutabakatı’nda tanımlanan günümüzün en büyük çevresel
zorluklarına gerçek bir katkı sağlamaktadır. Tüm ilgili paydaşlar, AB Eko-
etiket uygulama planına katılarak veya Avrupa Komisyonu’nun Sürdürülebilir
Tüketim Taahhüdü ve AB İklim Paktı gibi ilgili girişimlerine ortak olarak, Yeşil
Mutabakat hedeflerine giden yola destek olmaktadır.
AB Eko-etiketi, hem sürdürülebilir üretimi ve tüketimi hem de Avrupa’nın
döngüsel ekonomiye geçişini destekleyerek aşağıdaki ilk 5 unsuru esas
almaktadır (Europe, 2022).
Sürdürülebilir Malzemeler: Mal ve hizmetler için satın alma süreci, çevresel
ve sosyal kriterleri bütünleştirir, bunun sonucunda kaynakların yönetimi çevre
üzerinde minimum etki ile daha verimli hale gelir.
Eko-Tasarım: Üretim sürecinden başlayarak kullanım ömrünün sonuna
kadar ürünün çevre üzerindeki etkisini iyileştirir.
Sorumlu Tüketim: Alıcıyı çevresel etkilerine göre ürün seçmeye teşvik eder.
Yaşam Süresi Uzatma: Ürün onarımlarına odaklanmak, değiştirme yerine
yeniden kullanımı teşvik eder ve bir ürünün işlevsel bileşenlerini yeniden
kullanarak ikinci el pazarlarını destekler.
Geri Dönüşüm: Geri dönüşüm, bileşenlerinin kullanım sırasında ve
kullanım ömrünün sonunda faydalı olduğu kabul edildiğinden (parçaları yeni
malzemelerin oluşturulması için geri dönüştürüldüğü için) ürün değerini artırır.
Son 12 yılda, AB Eko-etiket ürünlerinin sayısı dört kattan fazla artmıştır. Eylül
2022 itibarıyla, toplam 87485’ürün ve hizmete, 2270 lisans verilmiştir. Verilen
lisansların dağılımı; İtalya %16, Almanya %16, İspanya %15 ve Fransa %15
olarak verilmektedir. Benzer şekilde, etiket alan ürünlerin dağılımı, İspanya
%21, İtalya %14, Almanya %12 ve Fransa %11 olarak belirtilmektedir (EU, 2022).
AB Eko-etiket’in artan başarısı, işletmelerin, vatandaşların ve perakendecilerin
yeşil ürünlere ve yeşil ekonomiye geçişe artan ilgisini göstermektedir. UNEP’e

70 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi