Page 80 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Sürdürülebilir Üretim ve Tüketimde Eko-Etiketlerin Önemi:
Türkiye Çevre Etiket Sistemi

tarafından başlatılmış; çevre etiketli ürünler “Blue Angel” logosuyla 1978
yılında piyasada yer almaya başlamıştır (Aydin , 2019). Çevreye daha fazla
önem veren ürünlerin ve politikaların küresel önemini göz önüne alarak,
Almanya’nın bu eko-etiketleme uygulamasını ABD, Japonya ve Fransa gibi
diğer ülkeler izlemiştir. Eko-etiket programlarının tarihinde başka bir dönüm
noktasını, 1989’da Nordic Swan olarak adlandırılan kuzey Nordic Eko-etiket
Programı’nın başlatılması oluşturmuştur. Bu programda Danimarka, İsveç,
Norveç, Finlandiya ve İzlanda “Blue Angel” modelini örnek alarak Nordic
Swan çevre-etiketi programını oluşturmuşlar ve işlerlik kazandırmışlardır. Bu
girişimin, birden fazla ülke tarafından yürütülen ilk girişim olması nedeniyle,
eko-etiket tarihinde önemli bir kilometre taşı olduğu değerlendirilmektedir
(Prieto-Sandoval vd., 2020).
Nordic Swan ülkelerinin ardından, Avrupa Komisyonu eko-etiket fikrini
Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerde ve Avrupa Parlamentosu’nda tartışmaya
açmış, üç yıllık bir süreç sonrasında AB Bakanlar Konseyi’nin 23 Mart 1992
tarihli ve 880 sayılı Tüzüğü’yle, “Ecolabel” uygulaması yasalaşıp, yürürlüğe
girmiştir (Ecolabel, 1992).
Çevresel etiketlemenin önemi ve yaygınlaştırılması amacı, küresel olarak
1992 yılında Birleşmiş Milletlerin (BM) Rio’da düzenlenen BM Çevre ve
Kalkınma Konferansı’nda “Tüketicilerin bilinçli seçimler yapmasına yardımcı
olmak için tasarlanmış çevresel etiketleme ve diğer çevre ile ilgili ürün bilgileri
programlarının yaygınlaştırılmasının teşvik edilmesi” şeklinde tanımlanarak
kabul edilmiştir. Çevre-etiketi ya da eko-etiket programlarının dünya genelinde
daha da yaygınlaşmasında diğer önemli bir adım ise AB faaliyetlerinde eko-
etiket uygulamasının öneminin vurgulanması ile gerçekleşmiştir. Avrupa
Komisyonu tarafından 2003 yılında yayımlanan Entegre Ürün Politikası (EU,
2003) ve Temmuz 2008’de kabul edilen Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim ile
Sürdürülebilir Sanayi Politikaları üzerine hazırlanan AB Eylem Planı (EU, 2008),
bu stratejiyi daha da pekiştirmiştir. Ayrıca, üreticileri üretim sürecinde daha
az atık ve CO üretmeye teşvik ederek AB’nin 2050’ye kadar iklim nötr olma
2
hedefine ve döngüsel ekonomiye katkıda bulunması hedeflenmiştir. Eko-
etiketlerin tarihsel gelişiminde söz konusu olan önemli kilometre taşları Tablo
1’de özetlenmiştir.

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 65