Page 178 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Çevre Tarihi Perspektifinden Sürdürülebilir Su Yönetiminde
Örnek Medeniyet: Osmanlı Devleti

yapmalarına müsaade edilmemiştir. Bu çerçevede Osmanlı Devleti’nde gerekli
denetimler gerçekleştirerek, güvenli ve sağlıklı suyun ulaştırılması için konu
üzerinde önem ve ciddiyetle durulmuştur (Yıldız ve Özbay, 2012).

Şekil 1. Osmanlı Dönemi Şehir Sakaları (Yıldız ve Özbay, 2012).
Sakalık görevini meslek olarak yerine getirenler dışında, gönüllü olarak icra
edenler de olmuştur. Suyu hayır işi olarak insanlara ulaştırmayı amaçlayan anlayış
vakıflar da olduğu gibi sakalık görevinde de kendisini göstermiştir. Gönüllü
olarak bu görevi üstlenen kişiler “derviş sakalar” olarak isimlendirilmiştir.
19.yy sonlarına kadar faaliyetlerini sürdüren bu meslek, evlerden akan sular
dolayısıyla günümüze kadar çeşitli değişimler göstermiştir. Bu kapsamda
değerlendirildiğinde, bugün evlere istenen damacana suları ulaştıran kişileri
belki de modern sakalar olarak tanımlamak mümkündür (Yıldız ve Özbay,2012).
Tulumbacılar

Geçmişten günümüze kontrol altına alınması güç ve devletlere önemli
misyon yükleyen mevzulardan biri de yangın sorunu olmuştur. Bu doğrultuda
geniş coğrafi bölgelerin yönetim sorumluluğunu üstlenen Osmanlı Devleti’nde,
padişahların bizzat yakından alakadar oldukları konular arasında yerini almıştır.
Özellikle devletin ilk zamanlarında söndürme sularının yetersizliğinden kaynaklı
olarak yangın olayları ile daha fazla karşılaşılmıştır. Sorunun giderilmesinde
zamanla yapılan çeşmelerin üzerine yangın vanalarının eklenmesi, elde edilen
tecrübeler ve yürütülen denetimler ile yangın söndürme hizmetleri de devreye

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 163