Page 175 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

ÇEVRE TARİHİ PERSPEKTİFİNDEN

SÜRDÜRÜLEBİLİR SU YÖNETİMİNDE ÖRNEK
MEDENİYET: OSMANLI DEVLETİ

Ibrahim YENIGÜN - Vildan BALCI - Abdullah YENIGÜN
Sinan UYANIK

ÖZ
Gezegendeki tüm canlılar için yaşam kaynağı olan su, insanoğlu için çok daha
büyük ve farklı boyutlarda anlama sahiptir. Öyle ki tarih boyunca yaşamış ve
süregelen tüm toplumlar, suyun varlığını referans alarak yaşam merkezlerini
buna göre konumlandırmış ve sağlanan durumun sürdürülebilirliği adına
potansiyelleri oranında gayret göstermişlerdir. Bu doğrultuda, birbirleriyle
savaşmaktan dahi geri durmamış olmaları suyun ne derece ehemmiyet
arz ettiğinin bir diğer kanıtı olmuştur. Toplumların varoluşlarında bu kadar
yer edinmiş bir faktör, yaşamın her alanına dokunmuş, her geçen sürede
zenginleşerek kendi adıyla anılan kültürü oluşturmuştur. Hatta ülkeler, su
kültürünün zenginliğiyle eşdeğer olarak gelişmişlik seviyelerini tanımlamışlardır.
Bu kültürün, fethettiği her bölgede örnek ve hassas yaklaşımlarla sergilendiği
önemli medeniyetlerden biri de tarihteki haklı ve köklü geçmişiyle Osmanlı
Devleti olmuştur. Osmanlı’nın Kur’an-ı Kerim’de yer alan Enbiya Suresi 30.
ayette geçen “…Canlı olan her şeyi sudan yarattık…” ifadesi çerçevesinde
inanç temelli yaklaşımından kaynaklı ayrı bir önemle değerlendirilen su
konusu, “su medeniyeti” olarak anılmasına vesile olmuştur. Bağlı olarak su
ile ilgili yapılanmalardan suyun korunmasına, su mimarisinden vakıf anlayışı
kültürüne kadar pek çok alanda örnek rol model uygulamalar gösteren Osmanlı
Devleti, çalışmanın temel eksenini teşkil etmiştir. Bu kapsamda “çevre tarihi”
perspektifinden arşiv kayıtları ve konu bağlantılı kaynaklar araştırılmış, suya
dair önemli yaklaşımlar, günümüze mesaj niteliğindeki yorumlarla çalışmada
ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Su, Su Medeniyeti, Sürdürülebilirlik,
Yaklaşımlar

160 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi