Page 44 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 1

Küresel Sorun: İklim Değişikliği

dâhil edilmesinin sebebi OECD üyeliği olsa da 1992’den sonra OECD’ye üye
olan dört ülke Ek-1 ülkesi değildir. Ayrıca en büyük ekonomileri temsil eden
G-20 ülkelerinden dokuz tanesi de Ek-1 listesine dâhil edilmemiştir (UNFCCC,
2020a,b) Türkiye’nin iklim müzakerelerinde süregelen hakkaniyet arayışının
sebebi bu tablodur.
Türkiye 2009 yılında taraf olduğu Kyoto Protokolü’nün Birinci (2008-2012) ve
İkinci (2013-2020) Yükümlülük Döneminde sera gazı emisyon azaltım taahhüdü
bulunmayan bir ülkedir. Öte yandan, BMİDÇS Ek-1 ülkesi olarak Türkiye’nin
iklim değişikliği ile mücadele etmek için politika geliştirme ve uygulama ve
bunların yanı sıra mevcut sera gazı emisyonlarını ve emisyonlarla ilgili verileri
BMİDÇS’ye bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır.
2010 yılında, Meksika’nın Cancun kentinde gerçekleştirilen COP16’da
Türkiye’nin özel koşulları yinelenmiş; iklim değişikliğine uyum konusunda
hazırlık, kıyı bölgeleri yönetimi, su kaynakları, tarım, çölleşme ve taşkınlar
konusunda destek alması uygun bir ülke olduğu ifade edilmiştir. Türkiye’nin
BMİDÇS’yi daha iyi uygulayabilmesi için finans, teknoloji ve kapasite geliştirme
konularıyla ilgili desteklenmesi hususu 1/CP.16 sayılı karar ile ifade edilmiştir
(UNFCCC, 2010).
2011 yılında Güney Afrika’nın Durban kentinde gerçekleştirilen COP17’de
Türkiye’nin özel koşulları kabul edilmiş ve Ek-1 ülkesi olarak Türkiye’nin azaltım,
uyum, teknoloji geliştirme, teknoloji transferi ve kapasite inşası konusunda
alacağı destekler konusunda çalışmaların devam etmesi 2/CP.17 sayılı karar ile
kabul edilmiştir (UNFCCC, 2011).
2012 yılında Katar’ın Doha kentinde gerçekleştirilen COP18’de alınan 1/CP.18
sayılı kararda, yukarıda sayılan önceki kararların önemi yinelenmiş, bunlara ek
olarak özel koşulları tanımlanmış Ek-1 ülkesi olan Türkiye’ye, Ek-2 ülkelerince
ulusal iklim değişikliği strateji ve eylem planlarında, düşük emisyonlu kalkınma
stratejilerinde destek sağlanması konularında çağrı yapılmıştır. Aynı kararda,
BMİDÇS Sekretaryasının Türkiye’nin alabileceği desteklere ilişkin bir çalışma
yapmasına karar verilmiştir (UNFCCC, 2012).
2014 yılında Peru’nun Lima kentinde gerçekleştirilen COP20’de 21/CP.20
sayılı karar ile önceki kararlar yinelenmiş, Türkiye adına 2020 yılına kadar ilgili
kuruluşlarca azaltım, uyum, kapasite geliştirme ve finansa erişim konularında
sunulan fırsatlar ifade edilmiş ve Ek-2 ülkeleri, Türkiye’ye ulusal strateji, eylem,
uyum ve düşük emisyonlu kalkınma stratejilerini uygulama konularında farklı
kanallarla destek olmaya davet edilmiştir (UNFCCC, 2014).
Tarihsel sorumluluğu olmamasına rağmen kaynaklarını ikim değişikliği
ile mücadelede kullanan Türkiye, BMİDÇS kapsamında Ek-1 ülkesi olarak
kabul edilmesine ve bu sebeple hukuki statüsünde belirsizlikler taşımasına
rağmen, iklim değişikliği ile mücadelede samimi kararlılığını göstererek Paris

Yıl 1 / Sayı 1 / Ocak 2022 29