Page 200 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 1

Kentsel Büyüme - İklim Değişikliği

etkilerin azaltılması için bölge ve kent planlarında iklime duyarlı politikalar
üretilmesinin önemli olduğu vurgulanmaktadır (Kahraman ve Şenol, 2018:
367). 2019 yılında İklimIN projesi kapsamında “İklim Değişikliği, Sürdürülebilir
Kentler ve Kentsel Planlama Etkileşimi” başlığıyla hazırlanan çalışmada da,
Dünya kentlerinin büyüme eğiliminde olduğu ancak bu eğilimin kentlerde
eğitim, altyapı ve konut gibi alanlarda sorunlara yol açtığı vurgulanmaktadır.
Kentsel sürdürülebilirliğin sağlanması için kentsel büyümenin kontrol altına
alınarak iklim değişikliği etkilerinin azaltılmasına vurgu yapılmakta ve kentsel
laboratuvarlar olarak hizmet veren projelerin desteklenmesinin önemine işaret
edilmektedir (Çolakoğlu, 2019: 6).

Politikalar

Kentsel büyüme dinamiklerinin iklim değişikliğini tetiklediği yukarıda
anlatılmaktadır. Dünyada artan nüfus ile kentleşmiş alanlarda iklim değişikliği
etkilerinin daha fazla hissedildiğinin altı çizilmektedir (De Sherbinin vd., 2007:
53; Revi, 2008: 214; UN-HABITAT, 2011: 11). Kentsel ısı adası etkisi, deniz
seviyesinin yükselmesi, taşkınlar, aşırı hava olayları bu değişimlere verilebilecek
örneklerdendir. Örneğin, yoğun nüfus, ekonomik faaliyetler ve yüksek miktarda
enerji tüketimi nedeniyle birçok metropol ve büyükşehirlerin antropojenik ısı
emisyonlarına maruz kalması; bölgesel/küresel iklim değişikliği etkilerinin daha
görünür olmasının nedenlerinden biri olarak gösterilmektedir (UN-HABITAT,
2011: 11). Ayrıca iklim değişikliğine karşı hassasiyeti artıran yatay genişleme
ve kentsel yayılma da kentsel büyüme dinamikleri arasında yer alan etmenler
arasında sayılmaktadır (Rosenzweig vd., 2011: 5; Solecki vd., 2006:14). Bu
nedenle iklim değişikliği ile kentsel büyüme dinamikleri arasındaki ilişkinin
anlaşılması oldukça kritik bir konu haline gelmiştir. Bu kapsamda küresel
düzeyde iklim değişikliğine uyum stratejilerini geliştirerek kentsel büyümeyi
yönlendiren ve kentsel büyüme dinamiklerine karşı politikalar üreterek
iklim değişikliğinin etkilerini yönetmeye çalışan önemli kurum ve kuruluşlar
bulunmaktadır. Bunlardan başlıcaları aşağıda verilmiştir:
• UN-Habitat (Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı)
• UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı)
• EC (Avrupa Birliği),
• IIED (Uluslararası Çevre ve Kalkınma Enstitüsü)
• IPCC (Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli)
• OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü)
Yukarıda belirtilen oluşumlar sadece iklim değişikliğine uyum/azaltma
stratejileri geliştirmekle kalmayıp aynı zamanda kentsel büyümenin iklim

Yıl 1 / Sayı 1 / Ocak 2022 185