Page 197 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 1

Gamze Kazancı Altınok

olmadığı/en az şekilde olduğu ve yoğun bitki örtüsüne sahip alanlarda
hissedilecek hava olaylarının şiddetinin diğer duruma kıyasla az olacağının altı
çizilmektedir. Bu nedenle arazi kullanım politikaları içeriğinin iklim değişikliğinin
etkisini bozmadan düzenlenmesi kritik önem taşımaktadır. Öte yandan, arazi
kullanım politikaları çeşitli ölçeklerde rekabet eden çıkarlarla başa çıktığı için
iklim değişikliğinin etkilerini azaltmada önemli bir araç olarak görülmektedir
(Scheurer vd., 2013: 9; O’Donnell, 2019: 130). Arazi kullanım politikaları
geliştirilmesinin, merkezi yönetim vizyonunun yanı sıra, yerel yönetim ve yerel
dinamiklere bağlı olduğu vurgulanmaktadır (O’Donnell, 2019: 140).
Son olarak, iklim değişikliği etkilerinin azalmasıyla doğrudan bağlantılı olan
ve kentlerde yapılaşmamış /doğal/ boş alanlar olarak tanımlanan tarımsal
alanlar, ormanlar, sulak alanlar vb. özellikle gelişmekte olan ülke kentlerinde
kentsel büyüme için rezerv alanlar olarak görülmektedir (Privitera vd., 2018:
820; Bowen vd., 2012: 98). Kentsel büyüme küreselleşmenin bir ürünü
olduğundan, yeni ekonomi teknolojik olarak kanıtlanmış hizmet sektörüne
dayanmaktadır. Geleneksel kalkınma yöntemleri olarak görülen tarım sektörü
krizinin nedenlerinden biri olduğu vurgulanmaktadır (Privitera vd., 2018: 818).
Bu nedenle tarım arazileri ve diğer doğal alanlar ekonomik kalkınma amacıyla
potansiyel kentsel gelişim alanları olarak görülmektedir (Nichols vd., 2003:
297; Mavrič ve Bobek, 2015: 6). Halbuki doğal/yapılaşmamış alanlar, hem
insan kaynaklı yüksek karbon emisyonlarına karşı yutak alanları görevinde olup
hem de kent çeperinde kayıt dışı yerleşimlerin büyümesini engelleyici görev
üstlenmektedir (Masek vd., 2000: 3479; UN-Habitat,2014: 19).
Yukarıdakiler ışığında, iklim değişikliği etkilerini artırıcı kentsel büyüme
göstergeleri olası iklim değişikliği etkileri ile Tablo 1’de verilmektedir.
Tablo 1: Kentsel büyüme dinamiklerinin iklim değişikliği üzerindeki etkileri

Kentsel büyüme göstergeleri İklim değişikliği etkileri
Antropojenik faaliyetlerdeki artış nedeniyle sera gazı
salımında artış
Biyotik ve abiyotik kaynaklar üzerinde olumsuz etki
Tarım arazileri, yeşil alanlar ve hassas alanlarda kayıp
Ormansızlaşma
Nüfus artışı
Kentsel çeperin yok olmasıyla kırsal alanların kentsel
Kentsel yayılma alana dönüşmesi
Biyoçeşitliliğin zarar görmesi
Göç

Arazi kullanım politikaları Sıcaklık artışı nedeniyle
kentsel ısı adası etkisinin oluşması
Doğal alanlar

182 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi