Page 193 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 1

Gamze Kazancı Altınok

Şekil 1’de çalışmanın detayları ve aşamaları görülmektedir. Literatür
değerlendirmesine dayanan çalışma, kentsel büyüme dinamikleri ve iklim
değişikliği etkileri ile ilgili göstergelerden oluşmaktadır. Diğer bir deyişle,
kentsel büyüme dinamikleri iklim değişikliği çerçevesinde ele alınmakta ve
iklim değişikliği etkileri kentsel büyüme dinamikleri odağında tartışılmaktadır.
Çalışma kapsamında ilk olarak, iklim değişikliğinin kentler üzerindeki etkilerinden
kentleşme ve nüfus artışı bağlamında antropojenik faktörler tartışılmakta ve
iklim değişikliğiyle ilişkili kentsel büyüme dinamikleri ortaya koyulmaktadır.
Ardından, öne çıkan kentsel büyüme dinamiklerinin iklim değişikliğine doğrudan
etkileri irdelenmektedir. İki aşamalı literatür değerlendirmesiyle küresel ölçekte
öne çıkan Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Ekonomik Kalkınma
ve İşbirliği Örgütü (OECD), Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)
ve Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) gibi hem
büyümenin sınırlarını ve biçimlerini tarifleyen hem de iklim değişikliği üzerine
çalışmalar yapan uluslararası kurumların büyüme yaklaşımı ve iklim değişikliğine
ilişkin stratejileri incelenerek konuya dair mekânsal, ekonomik, sosyal ve
çevresel değerlendirmeler yapılmaktadır. Literatür değerlendirmesinin ikinci
kısmında da kentsel büyüme odaklı kalkınma yaklaşımı ve iklim değişikliğine
ilişkin yapılan çalışmalar ortaya koyulmuştur. Bir tartışma makalesi niteliğinde
olan bu çalışmada, konuya ilişkin belge ve dokümanlar incelenerek yapılan
Türkiye değerlendirmesinde, iklim değişikliğinin etkilerinin kentsel büyüme
politikalarına ilişkin çıkarımlar üretemediği görülmektedir. Daha çok olası iklim
değişikliği etkileri ve uyuma ilişkin politika alanlarına değinilen dokümanlarda,
kentsel büyüme ve mekânsal planlamaya ilişkin daha fazla çıkarıma yer verilmesi
gerektiğinin altı çizilerek Türkiye’deki mevcut durum ortaya koyulmaktadır.
Bu kapsamda, yapılan bu çalışma mevcut durumu irdelediğinden ülkemizde
konuya ilişkin yapılacak çalışmalara ışık tutacağı beklenmektedir.

Literatür Değerlendirmesi - İklim Değişikliğine Bağlı Kentsel Büyüme Dinamikleri
ve İklim Değişikliğine Etkileri

Çalışmada, iklim değişikliği etkileri ve kentsel büyüme dinamikleri
arasındaki ilişkinin hem uluslararası hem ulusal düzeyde ortaya koyulabilmesi
amacıyla SCOPUS, Ulusal Tez Merkezi (UTM) ve Google Akademik veri
tabanları kullanılarak iki aşamalı literatür değerlendirmesi yapılmıştır. Literatür
değerlendirmesinin ilk aşamasında, “iklim değişikliği (climate change)” ve
“kentsel büyüme (urban growth)” anahtar kelimeleri ile SCOPUS veri tabanı
üzerinden tarama yapılmıştır. Taramada, yapılan çalışmaların özetlerinde en
az 5 kere konuya ilişkin anahtar kelimelerin yer almasına dikkat edilmiştir. Bu
bağlamda, toplamda 368 adet çalışma bulunmuştur. Çalışmalar Vos-viewer
programı ile görselleştirilerek odak konular ortaya koyulmuştur (Şekil 2).

178 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi