Page 246 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

Şiddetli Rüzgârlar, Fırtınalar İklim Değişikliğinin Neresinde?

Nihai tahlilde, fırtınada nasıl davranılacağı, binaların durumu, fırtına
sığınakları gerekliliği konusunda kurumlardan gelen bilgilendirmelere göre;
fırtına il risk analizlerinin yapıldığına ilişkin netlik bulunmamaktadır. Fırtına
konusunda halkta ve kurumlarda farkındalık yaratacak her seviyede eğitim
çalışmaları katılımcılarca çok önemli görülmektedir. Risk analizleri bağlamında
bina tasarımları yanında, tarım alanları gibi açık alanlarda farkındalık
çalışmalarının önemine vurgu yapıldığını belirtmek yerinde olacaktır. Rüzgâr
konusu, kuşkusuz yangınlarla da ilişkilendirilebilecek bir yapısallık taşımaktadır.

2. Meteorolojik Verilerin Bilgiye Dönüştürülmesi ve Yaşam Kalitesi

Meteoroloji hava olaylarını çok yönlü inceleyen bir bilim dalı olarak
yıllar itibariyle öne çıkmıştır. Bugün günlük hayatımızın önemli bir parçası
haline gelen meteorolojik bilgilerin gelişimi teknolojinin gelişimi ile birlikte
3
değerlendirilmektedir . Türkiye de bilimsel gelişmeleri takip etmektedir.
1975 yılında, İngiltere'nin Londra şehri yakınlarındaki Reading kasabasında
kurulan devletlerarası bağımsız bir örgütlenme olan Avrupa Orta Vadeli Hava
Tahminleri Merkezine (The European Centre for Medium-Range Weather
Forecasts ECMWF), Türkiye, 13 Kasım 1975 ve 7/1890 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile resmen üye olan ilk ülkelerdendir. Merkez, Avrupa'daki en büyük
süper bilgisayar komplekslerinden birini ve dünyanın en büyük sayısal hava
durumu tahmin verileri arşivini işletmektedir. ECMWF, genel merkezi Reading
(Birleşik Krallık) ve veri merkezi Bologna’da (İtalya) olarak planlanmıştır. Avrupa
genelinde daha fazla işbirliğini teşvik için 2026'da Bonn'da yeni ve kalıcı
ECMWF ofislerinin kullanıma açılması ve çabaların meteorolojik araştırmalara
katkı vereceği beklenmektedir (ECMWF, 2021). Görüldüğü gibi, gökyüzünün
anlık keşfedilmesi çalışmaları kurumsal ve bilimsel olarak geliştirilmektedir.
Meteorolojik bilgiler, günümüzde, uzman değerlendirme toplantısında
sunulacak gibi kapsamlı hazırlanarak, her saat “hava tahmin raporlarıyla” küresel
ilişkiler ağında toplumlara (yerleşik halk, özellikli gruplar: çiftçi, özel sektör

3 Meteoroloji tarihinde 1643 yılında İtalyan fizikçi ve matematikçi Toricelli’nin (1608-1647) baromet-
reyi ve atmosferik basıncı keşfetmesi önemli adımlardan birisidir. İngiliz matematikçi, fizikçi, mete-
orolog, psikolog Lewis Fry Richardson (1881-1953), sayısal hava tahminini daha da geliştirerek 1922
yılında kayda değer bir bilimsel sıçrayışla, “sayısal işlemlerle hava tahmini” adlı raporunu yayınla-
mıştır. Amerikalı meteorolog Jule Charney (1917- 1981) bilgisayar teknolojisinden yararlanarak 1950
yılında, Kuzey Amerika’ya ait 24 saatlik hava tahminini yapmayı başarmış ve sayısal hava tahminleri
düzenli olarak bilgisayarlar yardımıyla yapılmaya başlanmıştır. Fransız Pierre Idrac (1885-1935) ve Ro-
bert Bureau (1892-1965) , 1929 yılında radiosondu geliştiren ilk kişiler iken, 1930 yılında Rus bilim
adamı ve ilk Rus radiosondunu bulan meteorolog Pavel Alexandrovich Molchanov (1893-1941) at-
mosferin çeşitli seviyelerindeki hava koşulları hakkındaki bilgileri, radyo dalgaları aracılığıyla toplaya-
rak yayınlayan cihazı geliştirmeyi başarmıştır. Ravinsonde rasatları, radiosonde cihazının keşfedilmesi
de meteorolojinin geçmişindeki önemli sıçrama olarak değerlendirilmektedir.

Yıl 1 / Sayı 2 / Temmuz 2022 232