Page 208 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Kurak ve Yarı Kurak Alanlarda İklim Dirençli Bitkilerin Kullanılması

Toprak Haritası Etütleri’nin (1966-1971) tuzluluk-alkalilik kriterlerine göre
ülkemizde 1.518,722 hektar alanda çoraklık (tuzluluk-alkalilik) mevcuttur. Köy
Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün İl Arazi Varlığı Raporlarına göre, ülkemizde
drenaj ve çoraklık problem görülen toplam alanı 2.569,297 hektardır (Sönmez,
2003). Toprakta biriken tuzlar, toprağın fiziksel ve kimyasal yapısını bozmakta
ve bölgedeki bitkilerin gelişimini engellemektedir (Güngör, 1993).

Tablo 1: Çorak Toprakların Sınıflandırılması (U.S. SalinityLab. Staff, 1954)

Toplam Tuz EC Değişebilir Ph Toprak Adı
(%) dS/m Sodyum (%)

0.15< 4< 15> 8.5> Tuzlu
0.15< 4< 15< 8.5< Tuzlu-Alkali
0.15> 4> 15< 8.5-10 Alkali
Çorak toprakların sınıflandırılmasına göre; toplamda çorak arazilerin % 74’ü
tuzlu, % 25.5’i tuzlu-alkali ve % 0.5’i alkali topraklardan oluşmaktadır.
Çorak alanların oluşumu, belirgin özellikleri ve bitki üzerindeki etkileri Tablo
2’ de detaylandırılmıştır.

Tablo 2: Çoraklık Oluşumu, Özellikleri ve Etkileri (Sözmez, 2003)
ÇORAKLIK DOĞAL FİZİKSEL KİMYASAL BİTKİLERE
DURUMU OLUŞUMU ÖZELLİKLERİ ÖZELLİKLERİ ETKİSİ
Sodyum,
kalsiyum ve
magnezyumun Tuzların toprak
klorür ve çözeltisinin
Kurak ve yumaklaş- masını oluşan nötral basıncını
Tuzlar, killerin
osmotik
sülfatlardan
yarı kurak
TUZLU TOPRAKLAR bulunurlar. stabil bir yapıda hakimdir. pH’sı artırarak suyun
bölgelerde
çözünebilir
ve toprağın
tuzlar
yarayışlılığını
Genelde
olmasını sağlar.
azaltır ve
deniz
Hava ve su
8.2’ den azdır.
fizyolojik
suyunun
geçirgenliği ile
elektriksel
kuraklığa
etkisinde
diğer özellikleri
kalmış ve göl
4 dS m-1’den
Cl, B vb. gibi
alanlarında
benzer.
yüksek,
özel iyonların
oluşurlar. normal topraklara iletkenlik (EC) neden olur. Na,
değişebililir toksikliği ortaya
sodyum çıkabilir.
yüzdesi (ESP)
15’den azdır.
207
Özel Sayı / 2024