Page 124 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Çölleşme Haritalarının Geliştirilmesi ve Hassasiyet Modeli, Türkiye

Tablo 1: Türkiye’de çölleşme modeli için kullanılan yedi ana kriter ve
bunların ağırlıkları (ÇEM, 2017).
No Kriter Ağırlığı
1 İklim 35.6
2 Su 18.4

3 Toprak 17.2
4 Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanımı 11.6
5 Topoğrafya ve Jeomorfoloji 6.3
6 Sosyo ekomomi 6.2
7 Yönetim 4.8
Tablo 1 de bahsi geçen yedi kriterden iklim kriterinin çölleşme ile ilişkisinin
bir uzman grubu tarafından değerlendirilmesi sonuncunda çölleşme üzerinde
en fazla etki olduğu sonucuna varılmış ve yüzde 35.6 oranından etkisi olduğu
tespit edilmiştir. Bunu su (yüzde18.4), toprak (yüzde 17.2) ve arazi örtüsü ve
arazi kullanımı (yüzde11.6) takip etmiştir. Ancak sonuç haritası üretilirken
iklim, toprak, topoğrafya ve jeomorfoloji ve arazi örtüsü ve arazi kullanımı
kullanılabilmiştir.
Türkiye için belirlenen çölleşme kriter ve göstergelerinin ağırlıkları etkilerine
göre değerlendirilerek her kriter için standartlaştırılmış olan veriler kullanılmıştır. Bu
kullanılan veriler daha kolay ve anlaşılır olması açısından göstergelerin çölleşmeyi
ne ölçüde ve hangi koşullar altında etkilediğini belirlemek için sınıflara ayrılarak
bunlara puanlar verilmiştir (Türkeş ve ark., 2020). Bu puanlama 1 ile 2 arasında
yapılmış ve şunu ifade etmektedir; çölleşmeye etkisinin az olduğu ve çölleşmeye
etkisin en fazla olduğu şeklinde belirlenmiştir (Tablo: 2). Bu ağırlıklandırma
ve puanlamalar yapılırken uluslararası standartlara uygun ve Türkiye özelinde
çölleşme ve arazi durumunu uyumlaştırılmış olarak bir analiz yapılmıştır.

Tablo 2: Çölleşme indis değerleri ve tanımı (ÇEM 2017).
Hassasiyet Sınıfı Sınıf İndis Değerleri Tanımı

1 1.0-1.27 Düşük
Zayıf 2 1.28-1.34 Orta
3 1.35-1.40 Yüksek
4 1.41-1.45 Düşük
Orta 5 1.46-1.48 Orta
6 1.49-1.54 Yüksek

123
Özel Sayı / 2024