Page 127 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Zehra Kavaklı Karataş

fazla ek veri dahil edilmelidir, çünkü uzaktan algılama yöntemi ile elde edilen
veriler önemli yönetim, çevre ve politik kararlar için kullanılabilir. (Albalawi
ve Kumar, 2013). Ancak yapılan analizlerde ya da bir model oluşturulurken
güvenilir ve sağlam sonuç almak için olduğunca fazla ek veri dahil edilmesi
veri temininde sorunlara nenden olabilir bu da çalışma için önemli bir risk teşkil
eder. Ayrıca fazla veri modeli daha karmaşık hale getireceğinden sonuçların
sapmasına sebep olabilir.
Çölleşmeyi tanımlarken de bahsi geçtiği üzere, çölleşme önemli bir arazi
bozulması sürecidir. Bunun neticesinde de beraberinde sosyoekonomik ve
çevresel olarak olumsuz etkileri beraberinde getirir. Çölleşme için web tabanlı
sistemlerin tasarımı ve geliştirilmesi, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma
Hedeflerine (SKH) ulaşma ve çölleşmeye hassas olan bölgelerde mücadele
konusunda etkili bir adım olabilir (Akbari ve Alizadeh Noughani, 2024).
Türkiye Çölleşme Modelinde belirlenen sosyoekonomik ve yönetim kriter ve
göstergelerinin tasarlanan modelde etkisi büyük önem arz etmektedir. Ancak,
yapılan çalışmada bu kriter ve göstergelere yer verilememiştir. Çölleşmeye
sebep olan en önemli unsurlardan birinin insan olduğu düşünüldüğünde bu
kriter ve göstergelerin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. İnsan kaynaklı
olumsuz etkilerin arazi ve çevre üzerindeki etkilerini azaltılması gerekmektedir.
Ülkemizin çölleşme ile mücadele çalışmalarında, çölleşme kriter ve
göstergelerinin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmalar,
çölleşmeye hassas alanların tespiti, coğrafi modelleme ile riskli bölgelerin
haritalanması ve bu modelin yazılım altyapısının oluşturulmasını içermelidir. Bu
sayede çölleşme riski olan bölgeler daha etkin bir şekilde analiz edilebilir ve
önleyici önlemler alınabilir (HİDS-Türkiye Çölleşme Raporu, 2015). Çölleşme
oldukça yavaş ilerleyen bir süreçtir. Bu nedenle çölleşme ile ilgili bu sürecin
izlenmesinde kriter ve göstergelerin çok iyi analiz edilip belirlenmesi önemli
olmakta olup, izlemeyi kolaylaştırıcı bir rol oynamaktadır.
Türkiye Çölleşme Modeli ve Hassasiyet Haritasında kullanılmayan su,
sosyoekonomi ve yönetim kriterlerinin modele entegre edilmesi büyük önem
taşımaktadır. Özellikle su kriterinin ve insan etkilerinin eklenmesi halinde daha
hassas bir çölleşme değerlendirmesi yapılması beklenir. Dölarslan ve Gül
(2024)’e göre, çölleşmeye etkisi olduğu tespit edilen kriter ve göstergeler
uzaktan algılama, arazi gözlemleri, iklim verilerinin analizi ve jeoistatistiksel
yöntemler ile değerlendirilebilir ve bu yöntemlerin kombinasyonu, çölleşme
sürecini daha kapsamlı bir şekilde değerlendirmeyi sağlar. Sonuç olarak,
günümüz teknolojisi yeni metot ve yöntemlerle çölleşmenin izlenmesinde
kolaylaştırıcı ve daha akılcı bir sonuç alınmasında önemli bir rol oynayabilir.

126 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi