Page 132 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Dirençli Şehirler İçin Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımında Sismik İzolasyon

Tablo 2. DD1 ve DD2 deprem seviyelerinde, alt limit, nominal ve üst limit
için hesaplanmış izolatör özellikleri

DD1 DD2
Parametre Üst Birim
Alt Limit Nominal Üst Limit Alt Limit Nominal
Limit
P (G+nQ) 4992.62 kN
λ 1.719 -
üst
λ 0.595 -
alt
μ 0.08 -
nom
μ 0.0476 0.08 0.13752 0.0476 0.08 0.13752 -
eff
R 6.9 m
c
D 54.0 40.4 30.7 22.7 17.5 11.9 cm
F =F 237.6 399.4 686.6 237.6 399.4 686.6 kN
Q y
k 723.6 kN/m
2
k 1155.7 1697.7 2938.4 1756.8 2942.5 6445.1 kN/m
e
β 23.8 36.5 48.0 37.4 48.0 56.5 %
e
η 0.589 0.535 0.535 0.535 0.535 0.535 -
m
T veya T 4.170 3.440 2.615 3.382 2.613 1.766 s
M D
NOT: TBDY (2018) gereği, β değeri %30’u geçtiği durumlarda η hesabında ζ
e m
%30 olarak dikkate alınmıştır.
4.2 Yakın-fay ve Düşey Deprem Etkisi Altındaki Davranış

Sismik izolasyonlu binaların en çok zorlandıkları iki konudan bir tanesi
faya yakın bölgelerdeki deprem yer hareketi hız kayıtlarında gözlenen uzun
periyotlu ve yüksek genlikli “hız puls”ları iken, diğeri yine özellikle bu faya
yakın bölgelerdeki deprem yer hareketinin düşey ivme bileşeni genliklerinin
çok yüksek olması durumudur (Elnashai ve Papazoglou, 1997; Papazoglou
ve Elnashai, 1997; Bray ve Marek, 2004; Memarpour vd., 2016). Yakın-fay
depremlerinde gözlenen hız pulslarının uzun periyotları sismik izolasyonlu
binaların izolasyon periyotlarına yakın olduğu durumlarda rezonansa benzeyen
bir davranış gözlenmekte ve izolatör deplasman talepleri çok artmaktadır
(Hall, 1998; Alhan ve Öncü-Davas, 2016). Bunun tasarımda öngörülememesi
durumunda izolatörlerin kapasitesi aşılarak yırtılmalarına veya burkulmalarına
sebep olabilir. Benzer şekilde, düşey deprem ivmeleri genellikle yatay
ivmelerden ve yer çekimi ivmesi değerinden küçüktür. Genellikle, izolatörlerdeki
çekmeler/kalkmalar daha ziyade yatay deprem kuvvetlerinin etkisi altındaki

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 117