Page 131 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Cenk Alhan-Mert Hacıemiroğlu

($$%&)
" !" ($ $ )&' $
=
!
( (9)
($$%()
" ($ ) )&' )
= !" (10)
)
(

Bu hesaplarda, üstyapıya etkiyen kuvvet için DD2 deprem yer hareketi
düzeyi, alt yapıya etkiyen kuvvet için DD1 deprem yer hareketi düzeyi
kullanılmaktadır.
Yukarıda ortaya konan hesaplar, izolatör parametrelerinin nominal değerleri
içindir. Ancak, izolasyon sisteminin yerdeğiştirme kapasitesinin hesabında alt
limit özellikleri, üstyapı tasarımında ve izolatörlere gelen yüklerin belirlenme-
sinde üst limit özellikleri, kat ivmelerinin belirlenmesinde ise nominal değerler
kullanılarak hesapların yapılması gerekmektedir. Alt limit ve üst limit değerle-
rinin belirlenmesi, TBDY (2018), Bölüm 14.13.1 doğrultusunda gerçekleştirilir.
EYS izolatörler için etkin sürtünme katsayısı, μ, Denklem (11) ve (12)’de (TBDY
(2018), Denklem 14.9 ve 14.10) verilen λ = üst limit katsayısı ve λ =alt limit
üst alt
katsayısı ile çarpılarak üst limit ve alt limit değerleri elde edilir.

ü"# = #1 + 0.75 ( $%,ü"# − 1). '%(%),ü"# "+%,,ü"# (11)

$-# = #1 − 0.75 (1 − $%,$-# ). '%(%),$-# "+%,,$-# (12)

λ yaşlanma ve çevresel etkiler, λ deney yükleme hızı ve ısınma gibi etkiler
ae
ve λ üretimdeki değişkenlikler nedeni ile kullanılacak olan çarpanlar olup
spek
prototip veya üretim kontrol deneyleri ile belirlenemediyse, alt sınır için
sırasıyla 1.00, 0.70 ve 0.85, üst sınır için sırasıyla 1.20, 1.30 ve 1.15 alınır (TBDY
(2018, Tablo 14.3). Bu çalışma kapsamında yönetmelikte verilen alt ve üst limit
özellikleri kullanılarak λ = 1.719 ve λ =0.595 olarak hesaplanmıştır.
üst alt
DD1 ve DD2 deprem seviyelerinde, alt limit, nominal ve üst limit için
hesaplanmış izolatör özellikleri özet olarak Tablo 2’de verilmiştir.

116 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi