Page 106 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

MARMOD Projesi ile Yeni Oşinografik Yaklaşımlar Işığında
Marmara Denizi’nde Oksijensizleşme ve Müsilajın Yayılımı

solunum yapan bakteriler tarafından bozunmaya uğramıştır. Eylül ayı (2021)
çalışmasında kıyısal (<20-30 m derinlik) bölgeler hariç, müsilajın ara tabaka altına
geçtiğine dair bir bulguya rastlanmamıştır (ODTÜ-DBE, ÇŞİB, 2021: 103).
Müsilaj dönemi (Haziran 2021) ve sonrası (Eylül 2021) oksijen ölçüm
değerleri karşılaştırıldığında ise Marmara Denizi ara tabaka geçiş (20-100 m)
sularının Haziran ayındaki seviyelerden daha az çözünmüş oksijen içerdiği
görülmüştür. Özellikle Çınarcık Baseni de denilen Doğu Marmara Denizi ve
İzmit Körfezi’nde 80 µM değerinde olan hipoksi eşiği Haziran sonunda bu
bölgelerde 28-30m sınırındayken 22-25m derinliğe kadar yükselmiştir. Bu da
eğer yeni oksijen içeren su girdisi olmaz ise hem yaz sonu tabakalaşması hem
de yukarıda bahsedilen müsilajın da dahil olduğu organik birikimin bakteriyel
çözünmesi ile yüzey sularının ciddi oksijen baskısı altına gireceğini göstermiştir.
Marmara’nın daha derin sularında (>200m) ise devam eden çok düşük oksijen
seviyeleri büyük bir değişiklik göstermeden devam etmiştir (ODTÜ-DBE,
ÇŞİB, 2021: 103).
Ayrıca Eylül çalışmasında, Haziran ayında gözlenmeyen bir olgu olarak
özellikle Erdek Körfezi, Marmara Adası civarı ve Susurluk Nehri Deltası’nın
önünü temsil eden güney sahanlıkta 30-100m bandında ara tabakaya oksijen
girdisi ve yeni su girişi tespit edilmiştir. Yapılan üç adet güney-kuzey yönlü
Scanfish kesitleri ile bu su girişinin özellikle güneye yeni oksijen pompaladığı,
ama orta ve Kuzey Marmara’ya bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Güney
Marmara’ya bu yeni oksijen girişinin özellikle Gemlik Körfezi’ne kadar uzandığı
tespit edilmiştir. Müsilajın etkilerini, bu yeni Akdeniz su girişi o bölgelerde bir
nebze hafifletmiştir. Bunların yanında, derin basende hep gözlemlenen 400-700
m arası Akdeniz suyu kaynaklı küçük bir oksijen girişinin devam etmekte olduğu
gözlenmiş ve Çanakkale Boğazı’ndan giren Akdeniz suyunun Marmara’yı hala
ayakta tuttuğu çıkarımı yapılmıştır (ODTÜ-DBE, ÇŞİB, 2021: 103).

2022 Yılı-Son Durum Değerlendirmesi

2022 yılında Mart ve Mayıs dönemlerinde iki araştırma seferi daha
gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma seferlerinde de süregelen bir trend olan oksijen
azalmasının yapılan ölçümlerle devam ettiği tespit edilmiştir (Şekil 1). Mayıs -2022
ile müsilaj olayının sürdüğü Mayıs/Haziran-2021 dönemleri karşılaştırıldığında;
yıllardan beri oksijen azlığı sorunu ile bugün de mücadele etmekte olan Marmara
Denizi’nin ara tabaka geçiş suları (20-100 m) ve derin sularının daha fazla oksijen
içermediği görülmektedir. Oksijen azlığı bütün Marmara baseninde devam
etmektedir ve meydana gelen müsilaj olayının geride bıraktığı oksijen faturasının
Marmara Denizi’ni etkilemeye devam ettiği anlaşılmaktadır. Çanakkale Boğazı
kaynaklı oksijence zengin dip akıntının kış koşulları ile ilgili şekilde zayıf kaldığı

Yıl 2 / Sayı 3 / Ocak 2023 91