Page 254 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

Şiddetli Rüzgârlar, Fırtınalar İklim Değişikliğinin Neresinde?

raporunda da bu durum 2021 yılında 1024 ekstrem olay sayısı ve bu olayların
%40’ının fırtına/hortum olaylarında oluştuğu şeklinde ifade edilmiştir (MGM,
2021). Google arama motorunda “fırtına uyarısı meteoroloji” şeklinde
yapılan aramada bulunan yaklaşık 1.940.000 adet (50 saniye) sonuç da uyarı
sıklığı ve yoğunluğunu çarpıcı biçimde ortaya koymaktadır. AFAD tarafından
düzenlenen ve “Afet Yönetimi Kapsamında 2019 Yılına Bakış ve Doğa Kaynaklı
Olay İstatistikleri” nin verildiği kaynakta, 2019 yılı doğa olay istatistikleri başlığı
altında; deprem, heyelan/kaya düşmesi, sel/su baskını ve çığ yer alırken fırtınalar
sonucu oluşan afetlere yer verilmediği görülmektedir. Oysaki aynı raporda
sunulan ve 2019 yılında müdahale edilen olayların tiplerine göre dağılımını
gösteren grafikte fırtına/hortuma bağlı AYDES (Afet Yönetim ve Karar Destek
Sistemi) kaydı 110 ve müdahale edilen sayısı ise 83 olarak verilmektedir (AFAD,
2020: 61). Dolayısıyla belirtilen kaynak içerisinde 2019 yılı için şiddetli rüzgârlara
bağlı afetlere yeteri kadar önem verilmediğini söylemek yanlış olmayacaktır.
MGM’den temin edilen 1 Ocak 2020 ile 28 Şubat 2021 tarihleri arasında
yapılan 10,8 m/sn ve üzeri rüzgâr hızlarının kaydedildiği günlere ait veriler
incelendiğinde fırtına kapsamında değerlendirilebilecek hız değerlerinin
gözlendiği belirlenmiştir (Şekil 4a). Bu veriler ışığında fırtına kapsamında
değerlendirilebilecek en büyük hız kaydının Afyonkarahisar-Bölge istasyonunda
48,9 m/sn, Hakkâri ve Manisa istasyonlarında 33,4 m/sn ve Zonguldak
istasyonunda 32,9 m/sn olduğu anlaşılmaktadır. Bofor rüzgâr skalasına göre
bu değerlerin harikeyn (orkan) tanımına girdiği belirtilmelidir. Diğer yandan
aynı gözlem döneminde 17,2-20,7 m/sn (Bofor rüzgâr skalası, fırtına tanımı)
ve üzerindeki rüzgâr hızlarının ülke genelindeki istasyonlarda toplam 378 defa
kayıt edildiği anlaşılmaktadır. Bu değer toplam rüzgâr hızı kayıtlarının %7,6’sını
oluşturmaktadır (Şekil 4b). Fırtına ve üzeri kategoriye giren rüzgâr hızı değerlerinin
gözlendiği istasyon dağılımının ise özellikle tek bir bölgeye yoğunlaşmadığı,
aksine Türkiye genelinde bir dağılımı olduğu izlenmektedir. Yaklaşık 13 aylık bir
dönemi içeren bu kayıtlara ait sonuçlar irdelendiğinde Türkiye genelinde fırtına
tipi afetlere sebep olabilecek rüzgâr hızlarına ulaşıldığı açıktır.

Yıl 1 / Sayı 2 / Temmuz 2022 240