Page 53 - index

kaçınılmaz olarak depresyona giriyor- annemler size gelecek” lafını unuttuk
lar. Şehirleşme ile alakası ne bunun? değil mi artık, ev ziyaretlerini unuttuk
Suç artışı var, sosyal bağ yokluğu var, yani bizim çocukluğumuzun en temel
İNSAN DAHA İYİ BİR fakirlik var, şiddet ve kaza var, gü- şeylerinden bir tanesi bir evin bir eve

ŞEHİRDE VEYA venliksiz istihdam var. Tüm bunlar gitmesi ve oturmasıydı. Yenilir içilir.
depresyona yol açabiliyor. Eksileri ne Komşular birbirine gider. Artık kom-
GÜZEL BİR MAHALLEDE şehirleşmenin? Yeşillik kaybı, hava şular birbirini görmüyorlar. Komşular
YAŞIYORSA ORADA kirliliği, işsizlik, evsizlik, ulaşım yol- birbirine selam vermiyorlar bu çok feci
larında çaresizlik… Yani bir insan dü- bir şey. Yani selam veren adam garip
ŞİDDET GÖSTERME şünün işine üç saatte gidiyor üç saatte karşılanıyor. Herkes birbirine sert sert

OLASILIĞI DİKKAT geliyor. Bu insandan artık çok mutlu bakıyor çünkü karşıdan bana ne zarar
olmasını beklememiz biraz zor. Georg gelir diye bekliyoruz. Bunların hepsi
ÇEKECEK ŞEKİLDE Simmel 100 yıl önce yaşamış bir sosyo- bizim ruhsal sağlığımızı olumsuz etki-
AZALMAKTADIR. log. Diyor ki modern şehir patolojiktir leyen şeyler. Amaç hızlı olan bir şehri
çünkü çok fazla hız var, çok fazla uya- yavaşlatmak değil yavaş olan bir kültür
rıcı fazlalığı var. İnsan zihni bir zihin- kurmak ve anı yaşamak. Türkiye’deki
sel yorgunluk yaşıyor. Bütün şeylerin sakin şehirler içinde Sakarya’dan baş-
Göçmenler her zaman daha fazla risk karşılığında yüce olanı kaybediyoruz ka neresi var diyordum. Taraklı aklıma
altında, kenar mahallede yaşayan in- diyor. Tabi böyle ortamda anti-sosyal gelmedi. Nereler varmış başka? Muğ-
sanlar bir şiddet ortamı oluştuğu za- davranışlarda artıyor. Kural tanımaz- la Akyaka, Çanakkale Gökçeada, İzmir
man şöyle düşünebiliyorlar, “beni ya- lık artıyor. Kural tanımazlık arttığı za- Seferihisar, Aydın Yenipazar, Isparta
kan şey bütün ülkeyi de yaksın beni man bir başkasının canını yakma daha Yalvaç, Perşembe, Artvin Şavşat ve
ilgilendirmez. Ben zaten perişan bir fazla ortaya çıkmış olabiliyor. Gürültü, Erzurum Uzundere… Ne yapmak ge-
haldeyim.” Çıkıp çok daha fazla yak- yoksulluk, suç, iş baskısı yüzünden in- rekiyor bilginiz var mı? Nasıl müracaat
ma, yıkma davranışı gösterebiliyorlar. sanlar maalesef daha öfkeli daha sal- ediyorlar? Evet, şehirlerimizin mü-
Yani bir yerde insan daha iyi bir şe- dırgan olabiliyor. Evet, bir çalışmadan
hirde yaşıyorsa daha güzel bir mahal- bahsedeceğim yine stresli hayatta ne racaat etmesi de güzel çünkü bu bir
lede yaşıyorsa orada şiddet gösterme oluyor kortizon ve adrenalin gibi stres standart getiriyor bence. O standar-
olasılığı da daha azalmış oluyor. Do- hormonları daha fazla salgılanıyor, dın ihlal edilmemesi lazım. Evet biraz
layısıyla zengin fakir ayırımının çok be- şeker seviyemiz artıyor, kan basıncı- belki hayatın içinden yavaş yaşamayı
lirgin olduğu mahallelerde daha fazla mız artıyor, duygularımızı düzenle- bir amaç edinmemiz lazım kendimize.
şiddetin olmasını bekleyebiliriz. mekte zorluk çekiyoruz. 13-14 sene Kendimize zaman ayırmayı, zihnimi-
zi çok fazla şeyle doldurmamayı, çok
Modern şehirlerde şöyle bir problemle önce bir kitap yazmıştım. Kitabımın adı fazla uyarıcıya maruz kalmamayı, çok
de karşılaşıyoruz. Fakir fukaranın gö- “yavaşla”. Orada da yavaş şehirlerden fazla işi aynı anda yapmaktan vazgeç-
rünürlüğü azalıyor. Çünkü zenginler bahsediyorum. Şehirlerimizi yavaşla- meyi öğrenmemiz lazım. Temel prob-
şatovari duvarların arkasına kendileri- talım diyor bu hareket, Türkiye’den de lem, odaklanmaktan uzaklaşıyoruz
ni gizliyorlar. Tek dolaşıyorlar, fakir fu- birkaç şehir üye oldu buna. Buna çok maalesef sükûnet ve yavaşlamak, ye-
karanın iki üç mahalle ötesinden hızlı ihtiyaç var çünkü şehir yavaşlayamasa şile hayatımızda daha çok yer ayırmak
arabalarıyla geçiyorlar. Onları hiç gör- bile şehrin içinde yavaşlama merkez- ve merhametli şehirler kurmak gibi
müyorlar. Onlarla birebir temasa gir- leri açılıyor. New York’ta şimdi örgü bir hedefimiz yok. Evet şehirler birey
miyorlar. Bu da ahlaki dayanışmanın örme yerleri açılmış. İnsanlar gidiyor ve toplumun ortak hatıralarının, ümit-
altını oyuyor. Hatta şehirlerimizi ya- örgü örüyor yarım saat sonra işine lerinin, değerlerinin yaşandığı mekan-
pılandırırken mutena semtler, zengin devam ediyor. Rahatlıyor. Erkek kadın lar… Şehirler insan, çevre ve kültürün
semtler yerine fakirle zengini kay- herkes gidiyor. Biraz daha fazla yeşil birbirleriyle etkileşerek sürekli dönüş-
naştırabilen semtler tahayyül etmek alan, daha az gürültülü trafik, yaya tüğü yerler…
çok daha insancıl ve adalete dönük kaldırımlarını artırmak, yerel çiftçileri
bir şey olur. Yani insanların birbirini esnafı ve yerel gıdaları desteklemek, Hocam, yüksek katlı binalarda kom-
gördüğü birbirine görünmez olmadığı çevreyi koruyan teknolojiyi destekle- şuluk yapılamaz mı?
şehirler düşünmek çok daha faydalı mek, geleneksel değerleri korumak,
olur. Evet derme çatma evlerde ağır mutfak kültürünü korumak, misafir- K.S. Erenköy’ün merkezine gittiniz mi
ekonomik yükün altında kendini ifade perverlik ve mahalle kültürünü artır- hiç? Ben orada beş sene yaşadım. Ma-
etme olanakları bulunmayan insanlar mak çok önemli. “Bir maniniz yoksa hallenin göbeğinde tarihi bir cami var.

51
Say 15 | Aralk 2016 | Çevre, nsan ve ehir