Page 51 - index

O da giderek insanın modern dünyada Bazen dikkat ediyorum da, aynı anda
“anlamı” kaybettiğini söylüyor. Yani ni- 8 ayrı yönden hareket oluyor. O 8 ha-
çin yaşadığımızın bilgisini kaybediyoruz. reketi kontrol etmeniz lazım. Ufacık
Niye varız? Özellikle modern şehirdeki bir dalgınlık olursa çok büyük kazalar
koşuşturmanın içinde yaşayan insan- oluyor.
lar bu anlamı daha çok kaybediyorlar.
Sabah 9’da çıkıyor. Akşam 7’de 8’de Şehirleşme ve modernleşmeyle bera-
evine giriyor. Sadece bir Pazar günü ber iç dünyamızdan dış dünyaya dikka-
için yaşamış oluyor. Yılda iki hafta tatil timizi çeviriyoruz. Ve giderek insanlar
için… Batı dünyasına bakarsanız böyle kalabalıklaşıyor, nüfus yoğunlaşıyor.
bir sorunla karşılaşıyorsunuz. Şehir- Şehirlerimizin bazılarında sokakta
leşme bir kültürel değişim sürecidir. yürümek gerçekten çok zor… Herkes
Burada düşünürlerin söylediği gibi, birbirine çarpıyor. Dolayısıyla giderek
modern hayatta var olan anlam kaybı daha çok insan özellikle hafta sonla-
şehirleşme ve modernleşme ile bera- rı evine kapanıyor. Evet, sezginin ol-
ber tırmanıyor, hızlanıyor. Şehir bey- madığı, tabiattan kopuşun olduğu bir
nimizi çok yoruyor. Çünkü her an yeni şehirden söz ediyorum. Hâlbuki yeşil
uyaranlarla karşı karşıyayız. Günümüz alanlara yer vermek, insanlara ne-
toplumundaki insanın dikkati 9 sani- fes aldırır. Benim şehircilik açısından
yede dağılıyor. Yani balık hafızalı olduk beğendiğim şehirlerden bir tanesi
lafı doğru çünkü sürekli telefonumuz Londra… Senede iki üç defa gitmem
çalıyor, sağdan soldan gürültüler ge- gerekiyor oraya ve her gittiğimde çok
liyor. Sürekli bir uyaranla muhatabız. rahatlıyorum. Büyük bir şehir mi?
Şehir hayatında bu daha da fazladır. Evet, büyük bir şehir... Ne rahatlatıyor
Şehir hayatında daha çok uyarana mu- beni? yeşil alanlar, geniş yeşil alanlar.
hatap oluyoruz. Bu da aklımızda çok Orada insan bütün gününü geçirebi-
şey tutmamızı gerektiriyor. Ve zihnimiz lir. Şehrin bir ucundan bir ucuna hiç
yoruluyor yani şehirde bir taraftan bir şehre değmeden parklardan gidebi-
tarafa geçerken hele İstanbul’da, araba liyorsunuz. Ağaçların içerisinden ge- Büyük şehirlerde, yeşilin olmadığı
kullanmak mesela çok yorucu bir şey… çebiliyorsunuz. Bu da çok büyük bir yerlerde insanlarda olumsuz duygu-
imkân sağlıyor insanlara. Pek çok in- lar, dikkat eksikliği, bellek yetersizliği
san öğlen aralarında o parklara gidip fazlasıyla artıyor ve insanlar birbirle-
rahatlıyorlar. Maalesef bizde bu bilinç, rine çok kolay öfke gösterebiliyorlar.
bu anlayış henüz oluşamadı. Acilen, Bir belediye otobüsünü düşünün. Tık-
şehirlerimizin orta yerlerine insanları lım tıklım dolu bir yer… Boşalıyor iki
rahatlatacak yerler koymamız lazım. kişi aynı anda o yere göz dikiyor. O
İnsan mutluluğunu ölçen temel şey- anda birbirlerine hasım haline geliyor-
lerden birisi de, insan başına düşen lar. Oturana oturamayan öfke besliyor.
oksijen ve yeşil alan miktarıdır. Bu Hâlbuki herkes için yer olsa bu öfke ol-
azaldıkça çatışma artıyor. Bu azal- mayacak. Yol kavgaları oluyor. Neden?
dıkça insanların içindeki öfke artıyor. Sen benim önüme kırdın yerimi gasp
Öyle ilçelerimiz var ki oturur ağlarsı- ettin filan. Bunların hepsi, sıkışmışlık
nız. Neredeyse hiç ağaç yok. Ev şurada duygusundan kaynaklanıyor. Bakın
bitiyor, şurada yol başlıyor. Çocuklar çok enteresan bir deney var, zebralar
50 cm’lik kaldırımdan sonra yolla kar- hayvanat bahçesinde ülser oluyorlar.
şılaşıyorlar. Şimdi orada zaten insanın Fakat doğal hayatın içinde ülser olan
mutlu olması mümkün değil. Böyle bir bir zebraya rastlanmamış. Sıkıştırıl-
şehirleşmede insanın mutlu olması mış varlık bir şekilde tepki veriyor.
düşünülemez. Bizim acilen şehirle- Yani şehirlerin en temel şeyi de bu sı-
rimizi ıslah etmemiz lazım. Bir örnek kışmışlık duygusu… Bu sıkışma hissi,
vereyim, Michigan Üniversitesi öğren- hak ihlallerini getiriyor bu da huzur
cilerine psikolojik testler yapılmış. ve sükûneti bozuyor.

49
Say 15 | Aralk 2016 | Çevre, nsan ve ehir