Page 100 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Çalışmalarında Coğrafi Bilgi Sistemleri ve
Uzaktan Algılama Teknolojilerinin Kullanımı

rolü vurgulanmaktadır. Bu çalışma, uzaktan algılama teknolojilerinin, arazi
kullanım sınıflarının belirlenmesi, kuraklık ve çölleşme ile erozyon riskinin
değerlendirilmesinde nasıl bir katkı sağlayabileceğini göstermektedir.
Becerril-Piña vd. (2016) “Integration of remote sensing techniques for
monitoring desertification in Mexico” adlı çalışmalarında UA teknolojileri ile
Meksika platosunda yarı kurak bir bölgede çölleşmeyi değerlendirmişlerdir.
Çalışmada ’Landsat Thematic Mapper 5’ uydu görüntüleri kullanılmış olup
çok zamanlı analizler için seçilen değişkenlerin birbirleriyle karşılaştırılması ve
arazi yüzeyindeki değişikliklerin tespit edilmesi maksadıyla veriler üzerinde
radyometrik karakterizasyon ve kalibrasyon yapılmıştır. Böylece her bir bant
için spektral ışıma yansımaya dönüştürülerek yüksek kaliteli veri elde edilmiştir.
Atmosferin neden olduğu bozulmaları azaltmak için atmosferik düzeltme
işlemi gerçekleştirilmiştir. Tüm bu işlem ve analizler Idrisi TerrSet ara yüzünde
yer alan ATMOSC modülü ve Cos(t) modeli ile gerçekleştirilmiştir. Çölleşme
durumunu ve şiddetini değerlendirmek için bazı indeksler kullanılmıştır;
• Çıplak Toprak İndeksi (Bare Soil Index) (BSI): Çıplak toprak yüzeylerinin
yansıma özelliklerini analiz ederek, bitki örtüsü olmayan alanları tespit
etmek için kullanılmaktadır (Rikimaru vd., 2002; Xiao vd., 2006). BSI,
kırmızı (Red), mavi (Blue), yakın kızılötesi(Near Infrared) (NIR) ve kısa
dalga kızılötesi (Shortwave Infrared) (SWIR) bantlarının kombinasyonu
ile hesaplanmaktadır;
BSI=(SWIR+Red) − (NIR+Blue) / (SWIR+Red) + (NIR+Blue) (2)
• Normalize Edilmiş Fark Bitki Örtüsü İndeksi (Normalized Difference
Vegetation Index) (NDVI):Tucker (1979) tarafından uydu görüntüleri
üzerinden bitkilerin fotosentez kapasitesini ve sağlık durumunu analiz
etmek ve yorumlamak için geliştirilen NDVI metodu kullanılmaktadır.
Yakın kızılötesi (NIR) ve kırmızı (Red) bantları aracılığıyla hesaplanmaktadır.
NDVI = (NIR−Red) / (NIR+Red) (3)
• Toprakla Düzeltilmiş Bitki Örtüsü İndeksi(Soil Adjusted Vegetation
Index) (SAVI): Arazi örtüsünün zayıf olduğu alanlarda toprak parlaklığını
minimize etmek için geliştirilmiş bir bitki örtüsü indeksidir(Huete, 1988).
Çölleşme hassasiyeti yüksek bölgelerde bitki örtüsü ölçümlerinin
doğruluğunu artırmak için kullanılmaktadır. Yakın kızılötesi (NIR) ve
kırmızı (Red) bantlar ve bitki örtüsü ve toprak arasındaki yansıtma
farklarını minimize ederek daha doğru sonuçlar elde edilmesini
sağlayantoprak parlaklık düzeltme faktörü (L) ile hesaplanmaktadır.
SAVI = ((NIR − Red) / (NIR+Red+L)) x (1+L) (4)

99
Yıl 3 / Sayı 5 / Ocak-Haziran 2024